ՄՈՄԱՎԱՌՈՒԹՅՈ՞ՒՆ, թե...

Ինձ հարցրեցին ու մեղադրեցին. «Սուրբ Գրքում գրված չէ, որ եկեղեցիներում պետք է մոմ վառել, ինչո՞ւ եք վառում. չէ՞ որ Քրիստոսն է Լույսը աշխարհի»: Թե՛ հարցը, թե՛ դրա պատճառը և թե հարցը տվողի ինքնությունն ինձ համար առավել քան ակնհայտ էին: Գործում էր բողոքական-աղանդավորական  "sola scriptura" (միայն Գրություն) մոլորեցնող սկզբունքը:

Պատասխանեցի. «Իսկ Աստվածաշնչում որևէ բան կա՞ գրված բարիք գործելու մասին»: Խոսակիցս հաստատեց, որ կա, բայց չհասկացավ, թե հարցս ի՛նչ կապ ուներ մոմի հետ:

Մոմավառության թեմայով Առաքելական Եկեղեցու և հոգևոր դասի կողմից տարբեր միջոցներով ու ձևերով մեկնաբանություններ տրվել են, ու թվում էր, թե ամեն բան հասկանալի պիտի լիներ, բայց... երևույթի թյուրըմբռնումը և մեկնաբանումը հասարակության կողմից, ինչպես ասում են, անպակաս է: Որքան էլ ասածս սուր լինի, մոմավառությունն այսօր շատերի համար հավատքի դրսևորման միակ միջոցն է, որ շատ հաճախ ես ինքս կորակեի որպես սնահավատություն: Այս է պատճառը, որ հիմա ուզում եմ խոսել մոմի մասին և պիտի խոսեմ շատ պարզ, շատ առօրեական, շատ կիրառական տեսանկյունից` մի կողմ թողնելով խորհրդաբանությունը, հոգեբանությունն ու մնացած-մնացածը:

ՏԱՂԱՆԴՆ ԱՆՀԱՄԵՍՏ ՉԻ ԼԻՆՈՒՄ...

Տաղանդի հատկանիշներից մեկը ամոթխածությունն է, որ շիկնում է ոչ այնքան հավանություն չտվող խոսքից, որքան դրվատանքից և գովեստից: Որտեղ ապրում է ամբարտավանությունն ու հիվանդագին նեղացկոտությունը, այնտեղ տաղանդը չի կարող մինչև իսկ գիշերել: Տաղանդի բնավորությունը համեստությունն է, և համեստություն ասելով ես չեմ հասկանում ինքնաժխտման հասնող այն խեղճությունը, որ փաստորեն նշանակում է սեփական կարծիքի և սկզբունքի մերժում: Քա՛վ լիցի, ա՜յդ էր պակաս: Համեստություն ասելով չեմ հասկանում նաև այն փարիսեցիությունը, որ հաճախ հասցնում է քերականական առաջին դեմքի ջնջման՝ երբ «եսը», «ըստ իսն» ու «իմ կարծիքովը» քիչ է մնում ընկալվեն աղանդավորության պես մի բան, իսկ «մենք կարծում ենք» ու «մեզ թվում է»-ն՝ պարկեշտության նմուշ:

ԽՆՈՑԻ

Աշնան արևը ծուլորեն պարպում է իր ջերմության վերջին մնացորդները` ջանալով լույսով ցողել Աստծո ամեն մի արարածի: Առաքել պապը` կնճիռների արանքում սքողած նահապետական իմաստությունը, ճակատը` արևին դեմ-հանդիման, նստել է ծռված պատի մոտ` ցածրիկ աթոռին, և երկար ունքերի տակից նայում է տերևաթափ բակին` մտովի վերականգնելով երբեմնի շեն պարտեզը:
- Է՜հ,- բազմանշանակ արտաբերեց պապը և ափով ցավագին զարկեց ծնկին:
Ձեռքը սահեց տաբատի պատռվածքի վրայով. հիշեց պառավին... «Ո՞ւմ ա պետք մենակ մարդը, մի կարկտանի էղածն ինչ ա, առանց կնգա գլուխ չի գալի, էլ չասեմ հայաթը, տունը, մարագը...»,- ծերունական որովայնախոսությամբ քթի տակ մռթմռթաց Առաքել պապը ու ձգվեց դեպի հանգիստ օրորվող խնոցին:
- Հո ՜-պա ՜,- ծանրորեն վանկարկելով` ողջ մարմնով հրեց այն:

ՀԱՆԱՔ ԿԱ` ԴԱՆԱԿ Է...

Մարդը հոգևոր հովիվ է, Գյումրիում կրոնական հարանվանության առաջնորդ, ու նրան հարցնում են.
-Ձեր կրոնական կազմակերպություն աստղեր հաճախո՞ւմ են:
-Այո´, Հիսուս Քրիստոսը,-պատասխանում է և հռհռում ծիծաղում:
Բա ողբալու բան չէ՞՞՞:

«ՇՈՐՏԻԿ-ՄԱՅԿԱՅՈՎ» ԵԿԵՂԵՑԻ

Գիտեմ, շատերը գրածս պիտի փորձեն օգտագործել իմ և այն եկեղեցու դեմ, որի նվաստ սպասավորն եմ ես, բայց խնդրում եմ ընթերցողիս լայնախոհ լինել և ըմբռնել այն, ինչ ուզում եմ ասել:
«Մանանա» երիտասարդական-քրիստոնեական ծրագրի շրջանակներում ինձ պատիվ է վիճակվել մի քանի անգամ խոսելու «Եկեղեցի» թեմայի շուրջ և ամեն անգամ զրույցի ավարտին ինքս ինձ համար հաստատել եմ, որ «եկեղեցի» հասկացությունը բավականին աղճատված ու ոչ պարզ են հասկանում նույնիսկ եկեղեցական կյանքին մոտ շատ երիտասարդներ: Մի քանի օր առաջ տեղի ունեցած մի դեպք ինձ ստիպեց հարց ուղղել ինքս ինձ. «իսկ դու գիտես, ի՞նչ է Եկեղեցին»: Թերևս հարկ է, որ հիմա ես ջանքեր գործադրեմ ընթերցողին մատուցելու, թե ինչ բան է Քրիստոսի Եկեղեցին, սակայն գրելուս նպատակն այդքան էլ այդ չէ...
Դիլիջանում հանդիպեցի տեղի հոգևոր հովվին` Տեր Շավարշին, հետաքրքրվեցի տիրող հոգևոր վիճակով, ասաց, որ եկեղեցի դեռ չկա քաղաքում, շուտով կկառուցեն, իսկ ինքը ջանքեր է գործադրել ու քաղաքի կենտրոնին մոտ մի սենյակ վերածել է ժամանակավոր եկեղեցու: Շատ ուրախացա և որոշեցի հաջորդ օրն իսկ գտնել այդ աղոթատունը. գտանք, աղոթեցինք... Եկեղեցուց դուրս գալուց մի քանի քայլ հեռու մի մեծ խումբ մանուկներ տեսա, որոնց մեջ մի քանի միջին տարիքի օտարերկրացիներ: Խումբն առաջացավ ու տեղ գրավեց Առաքելական Եկեղեցուց 50 մետր հեռու գտնվող մի բացօթյա ամֆիթատրոն-սրահում: Ինձ խումբը տարօրիանկ թվաց, որովհետև օտարերկրացիները բավական արտառոց էին հագնաված` կիսատաբատներ, սպորտային վերնաշապիկներ, ներկած դեմքեր (մեկն անգամ կանաչ էր ներկել մորուքը):
Խմբին հասա, երբ երեխաներին պաղպաղակ էին բաժանում: Սկզբում կարծեցի, որ մանկատուն է կամ դպրոցական դասարան, հանդիպել են ուղղակի օտարերկրացիների, նրանք էլ զվարճացնում ու հյուրասիրում են երեխաներին (մոտ 8-15 տարեկան աղջիներ ու տղաներ էին): Բայց շուտով սկսվեց այն, ինչ ցույց կտամ ստորև.