ՍՈՒՏ ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԻ ԳՈՐԾԵՐԸ - Շավիղ 22

Հարց. Ինչո՞ւ է լայն ճանապարհ ցույց տվողը սուտ մարգարե կոչվում:

Պատասխան. Որովհետև սուտ է խոսում, անուշ խոսքերով խաբում է պարզամիտ մարդկանց:

Հարց. Ինչպե՞ս կարող է խաբել անուշ խոսքերով:

Պատասխան. Քեզ կասի, թե «ուտել-խմելը մեղք չէ, եթե մեղք լիներ, Աստված չէր ստեղծի և չէր ասի՝ կերե՛ք»: Պողոս առաքյալն էլ ասում է. «Ուտելիքը՝ որովայնի, և որովայնը ուտելիքի համար է» (Ա Կորնթ. Զ 13): Այսպես է ասում նաև Քրիստոս. «Կերակուրը չի պղծում մարդուն»: Վկայակոչելով այս խոսքերը՝ սուտ մարգարեն շփոթեցնում է միտքդ, և դու էլ այլևս չես վախենում կերակուրներից, ավերում ես պահքդ և այնուհետև ո՛չ պահք ես պահում և ո՛չ՝ ծոմ: Միշտ կերուխումին հետամուտ լինելով՝ դառնում ես մեծ կռապաշտ: Հիմա տեսա՞ր, թե ինչպես են նրանք քաղցր խոսքերով խաբում:

Հարց. Ի՞նչ ես ասում, եղբա՛յր, ուտել-խմելն է՞լ կռապաշտություն է:

ՊԱՀՔԻ ՆԱԽԱՀԻՄՔԸ - Շավիղ 21

Հարց. Եղբա՛յր, սկզբում ասացիր, թե սուտ մարգարեները արքայություն գնալու լայն ճանապարհ են ցույց տալիս: Սուտ մարգարեն ինչպե՞ս կարող է լայն ճանապարհ ցույց տալ:

Պատասխան. Սուտ մարգարեն նա է, ով ասում է, թե եկեղեցի գնալը, խոստովանելը, պահք պահելը մեղք է, ապաշխարելն անօգուտ է, անիմաստ, սրբերը բարեխոս չեն կարող լինել, նրանք մեռած են, իզուր տեղը ծախս մի՛ արա ուխտի գնալու համար և այլն: Տեսա՞ր լայն ճանապարհը որն է: Քեզ հարցնում եմ, մի՞թե կռապաշտ և անձնասեր մարդկանց հաճելի չեն այս խոսքերը:

Հարց. Մի բան էի մտածում, լավ միտքս գցեցիր. այս «պահք» ասվածը ծո՞մ է, թե՞ ուրիշ մի բան:

Պատասխան. Սուրբ Գրքում պահք ծոմին են ասում: Առաքյալների ժամանակ էլ ծոմ էին պահում, բայց հայրապետները կանոն դրեցին, որ տարվա որոշակի օրերի մարդիկ հրաժարվեն մսից, յուղից, գինուց և մարմինը պարարտեցնող բոլոր կերակուրներից և ուտեն բացառապես բուսական կերակուրներ: Հիմա դրան մենք պահք ենք անվանում:

Հարց. Ծոմի համար այլևս ասելու բան չկա, որովհետև նրա մասին գիտենք Սուրբ Գրքից, բայց կերակուրների մեջ խտրություն դնելը հին օրենքում կա՞ր, որ հայրապետները համարձակվեցին այդպիսի կանոն դնել:

Պատասխան. Ահա՛, նախ Աստված Ադամին ասաց, որ «բոլոր ծառերի պտուղից ուտի, բացի մի ծառի պտուղից»: Սա կերակուրների մեջ դրված առաջին խտրությունն էր, որ ակնարկում է պահքը և ոչ թե ծոմը: Եթե ծոմ լիներ, ապա առհասարակ առանց խտրության կարգելվեր բոլոր ծառերի պտուղը ուտել: Դանիել մարգարեն ասում է. «Ես՝ Դանիելս, երեք շաբաթ սուգի մեջ էի: Լավ հաց չկերա, միս և գինի չմտավ իմ բերանը» (Դանիել Ժ 2): Ահա այս է կերակուրների մեջ խտրություն ու զանազանություն դնելը, եթե ծոմ լիներ, կասեր, թե բերանս ոչինչ չի մտել:

Ո՞ւՐ է ՏԱՆՈՒՄ ԼԱՅՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԸ- Շավիղ 20

Հարց. Հասկացա, որ նեղ դուռն այս աշխարհի հոգևոր նեղություններն են, բայց որո՞նք են լայն դուռը և լայն ճանապարհը, որոնք դժոխք են տանում:

Պատասխան. Դեռ չհասկացա՞ր. դժոխք տանող դուռն ու ճանապարհն են լայն:

Հարց. Բայց դժոխքի դուռն ինչո՞ւ է լայն:

Պատասխան. Դժոխքի դուռն իհարկե լայն պետք է լինի: Այդ դռնով ո՞վ պետք է անցնի, գիտե՞ս:

Հարց. Չգիտեմ:

Պատասխան. Չկարծես, թե այդ դռնով մտնողները այս աշխարհում բարեգործություն անող, ամեն տեսակ նեղության համբերող, իրենց չար կամքը զսպող, ծոմով, պահքով և աղոթքով իրենց անձը չարչարողները պետք է լինեն:

Հարց. Ապա ովքե՞ր պետք է մտնեն այդ լայն դռնով:

Պատասխան. Այնտեղ մտնելու են մեղքի փշալից բեռներ կրող մարդիկ, որովհետև փշալից բեռ կրող մարդը չի կարող նեղ դռնով ու նեղ ճանապարհներով անցնել, այլ այդպիսիների համար լայն դուռ է պետք, որպեսզի անարգել մտնեն:

Հարց. Որո՞նք են մեղքի փշերը:

Պատասխան. Ահավասիկ Պողոսը թվարկում է դրանք. «Մարմնի գործերը հայտնի են. շնություն, պոռնկություն, պղծություն, վավաշոտություն, կռապաշտություն, կախարդություն, թշնամություն, կռիվ, նախանձ, բարկություն, հակառակություն, երկպառակություններ, բաժանումներ, չար նախանձ, սպանություններ, հարբեցողություններ, անառակություններ և սրանց նման ուրիշ բաներ: Այժմ ասում եմ ձեզ, ինչպես որ առաջուց էլ ասում էի, թե նրանք, որ այսպիսի բաներ են գործում, Աստծու արքայությունը չեն ժառանգելու» (Գաղատ. Ե 19-22):

ԱՐՔԱՅՈՒԹՅԱՆ ՏԱՆՈՂ ԴԺՎԱՐ ՃԱՆԱՊԱՐՀԸ - Շավիղ 19

Հարց. Եղբա՛յր, ապա ես ի՞նչ պետք է անեմ, ինձ թվում էր, թե ես զերծ եմ այդ մեղքերից, որովհետև չգիտեի, թե զրկելը կամ եղբայր ատելը մարդասպանություն է, իսկ աշխարհասիրությունը շնություն է և թշնամություն Աստծու հանդեպ, քանզի ինձ խրատ տվողները այդպիսի զգուշացում չէին արել:

Պատասխան. Այդպիսի խրատ տվողներին ի՞նչ ասեմ. այդ ցավը ինձ էլ է տանջում, եղբա՛յր: Վախենամ, թե սուտ մարգարեների ես հանդիպել:

Հարց. Ո՛չ, եղբա՛յր, ինձ խրատողները սուտ մարգարեներ չէին, այլ իմ ծնողները: Նրանք գոնե մի օր ինձ չասացին, թե սա մեղք է, մի՛ արա, այլ հակառակը՝ խստորեն պատվիրում էին, թե ամեն ինչ արա, որ դրամ վաստակես:

Պատասխան. Երանի քեզ, որ ծնողներդ սոսկ մեղքից չեն զգուշացրել, այլ ծնողներ կան, որ իրենց զավակներին չզգուշացնելուց բացի մեղք գործել են սովորեցնում: Կան ծնողներ, եղբայրներ, քույրեր կամ ազգականներ ովքեր, լեզուն դեռ նոր բացված մանկանը Աստծու անունը սովորեցնելու փոխարեն սովորեցնում են հայհոյանք ու անարգ վարմունք կամ էլ նրան քաղցրավենիք խոստանալով՝ ջանում են (համոզել) այս կամ այն մարդուն նախատել կամ ծաղրել: Ու երբ մեծերն իրենց նպատակին հասնում են, ծիծաղելով երեխային համբուրում են ու կատարում խոստացածը: Թեպետ իրենց զվարճանքի համար են սա անում, բայց այս վարմունքը սև ներկի նման ծածկում է երեխայի մատաղ սիրտը, որը, ինչպես հներն են ասում, տակավին «մաքուր տախտակ» է, և որի վրայից դժվարությամբ է մաքրվում մանավանդ ծնողների քսած ներկը: Ասում են, թե «Մարդու կիրքը հոգու մեջ է». ահա հոգու մեջ եղած կիրքը ծնողներից սովորած խոսքերն են, որոնցից հոգին չի ձերբազատվում մինչև մարմնից զատվելը: Ու երբ տղան մեծանում է, հայրը նրան դպրոց է տանում և ուսուցչին պատվիրում, որ հոգ տանի այնքան, ինչքան անհրաժեշտ է կարդալ սովորելու և մի քիչ թվաբանություն իմանալու համար: Եվ դպրոցը դեռ չավարտած՝ հանում է այնտեղից և տանում խանութ առևտուր անելու՝ նրան սովորեցնելով խաբեության և նենգության ճանապարհները. սուտ խոսել և սուտ երդումներով լավը վատի տեղ անցկացնել, թերակշռել և այլն: Այս բոլորի նպատակը մեկն է. դրամ վաստակել՝ ոչ մի բանի առջև կանգ չառնելով: Այսպիսի ծնողի հոգսը չէ, թե տղան այդ ճանապարհով ուր կգնա. դժո՞խք, թե՞ դրախտ: Եվ իրապես, ծնողների գերակշիռ մասի գլխավոր հոգսը զավակների՝ դրամ և ոչ թե արքայություն շահելն է:

ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՐՍ Եւ ՓԵՍԱ - Շավիղ 18

Հարց. Եղբա՛յր, ինչի՞ համար է Հակոբոս առաքյալը աշխարհասեր մարդկանց շնացող անվանում:

Պատասխան. Ես նախ քեզ մի բան հարցնեմ. առհասարակ ո՞ւմ են շնացող անվանում:

Հարց. Ով իր ամուսնուն դավաճանում և մեկ ուրիշին է սիրում, նրան են շնացող անվանում:

Պատասխան. Լավ պատասխանեցիր. արդ մենք ևս պարտավոր ենք բովանդակ սրտով սիրել Աստծուն, բայց եթե դավաճանելով Աստծուն այդ սերն ուղղենք աշխարհի փուչ, վաղանցիկ բաների վրա, մենք ևս շնացող կլինենք: Մինչդեռ ինչպես պատվիրում է Պողոս առաքյալը, մարդը պարտավոր է սիրել իր կնոջը. «Ո՜վ մարդիկ, սիրեցեք ձեր կանանց» (Եփես. Ե 25): Եթե այդ պարտականության դեմ մեղանչելով շնացող ենք անվանվում, ապա որքան ավելի մեծ շնություն է Աստծու հանդեպ դավաճան ու պարտազանց լինելը:

Հարց. Աստծու հանդեպ սերը տղամարդու և կնոջ սիրո՞ւն ես նմանեցնում:

Պատասխան. Այո՛, ինչպես Եսային է գրում. «Ինչպես որ, օրինակ, փեսան է ուրախանում հարսի համար, այնպես էլ Տերն է ուրախ լինելու քեզ համար» (Եսայի ԿԲ 5): Հովհաննես Մկրտիչը Քրիստոսի մասին իր աշակերտներին ասում է. «Ով հարս ունի, Նա է փեսան» (Հովհաննես Գ 29): Եվ Պողոս առաքյալը գրում է. «Ձեզ նշանեցի մի մարդու՝ որպես մի անբիծ կույս, Քրիստոսին ներկայացնելու համար: Բայց երկյուղ եմ կրում, թե միգուցե, ինչպես օձն իր խորամանկությամբ խաբեց Եվային, ձեր միտքը ապականվի ու շեղվի Քրիստոսի հանդեպ ձեր ունեցած պարզամտությունից» (Բ Կորնթ. ԺԱ 2-3):

ՍԵՐ ԱՇԽԱՐՀԻ ՀԱՆԴԵՊ - Շավիղ 17

Հարց. Ինչի՞ համար է զրկելը մարդասպանություն համարվում:

Պատասխան. Եթե մարդ սպանես, մի անգամից կազատվի այս աշխարհից, բայց եթե մեկին անվանարկես, որ պատվազուրկ լինելով չկարողանա առևտուր անել, կամ նրա ապրանքը անիրավությամբ ձեռքից խլես, այնպես որ նա ծայրահեղ աղքատության մեջ հայտնվի, ապա այդ մարդը քանի անգամ կորցրած ապրանքը և պատիվը մտաբերի, այնքան անգամ կմեռնի սրտի կսկիծից: Այս պատճառով դա սպանություն է համարվում:

Հարց. Ինչպես արդեն ասացինք, մարդկանցից և ոչ մեկը նման փոքր գողություններից զերծ չէ, նմանապես չկա մեկը, որ զերծ լինի այս տեսակ մարդասպանությունից: Իսկ իմ աշխարհասիրության մասին ի՞նչ կասես:

Պատասխան. Ես ի՞նչ կարող եմ ասել, գուցե իմ ասածին չհավատաս էլ: Գնա Հակոբոս և Հովհաննես առաքյալների մոտ, նրանք այդ մասին մանրամասն գրել են, նրանցից սովորիր:

Հարց. Ես նրանց որտե՞ղ գտնեմ ու հարցնեմ, քո ասածիդ էլ կհավատամ. չտեսա՞ր՝ մինչև հիմա ինչ որ ասացիր, հավատացի առանց հակաճառելու, սրան էլ կհավատամ, միայն թե դու բացատրի՛ր:

ԻՆՉՊԵ՞Ս ՍԻՐԵԼ ՄԵՐՁԱՎՈՐԻՆ - Շավիղ 16

Հարց. Հասկացա, որ տասը պատվիրաններից հինգը կատարվում է Աստծուն սիրելով, իսկ մնացած հինգը ինչո՞վ է կատարվում:

Պատասխան. Մնացած հինգ պատվերն էլ կատարվում է ընկերոջը սիրելով.

ա) եթե ընկերոջդ սիրես քո անձի պես, նրա կնոջը չես ցանկանա,
բ) նրա ապրանքը չես գողանա,
գ) նրան չես սպանի,
դ) նրա մասին սուտ վկայություն չես տա,
ե) նրա ունեցվածքին աչք չես տնկի:

Հարց. Մի մարդ կարո՞ղ է այդ տասը պատվերները ամբողջը կատարել. ինձ թվում է, որքան էլ որ ջանա, մեկ-երկու պատվեր պակաս կմնա. դա վնա՞ս է:

Պատասխան. Այդ բանը ոչ թե ինձ, այլ Հակոբոս առաքյալին հարցրու, և նա քեզ կպատասխանի. «Նա, ով պահում է ամբողջ օրենքը և միայն մեկ բանով սայթաքում, պարտապան կլինի ամբողջ օրենքին» (Հակոբոս Բ 10):

ԿՌԱՊԱՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԵՐ ՀՈԳՈՒՄ - Շավիղ 15

Հարց. Ինչո՞ւ Քրիստոս տասը պատվիրաններից այս երկուսը մեծ համարեց, այսինքն՝ Աստծուն և ընկերոջը սիրելը:

Պատասխան. Եթե այս երկուսը հաստատ պահես, տասը պատվիրաններն էլ կատարած կլինես:

Հարց. Ինչպե՞ս երկու պատվիրան պահելով՝ տասը պատվիրան կատարած կլինեմ:

Պատասխան. Եթե Աստծուն ամբողջ սրտով սիրես, Նրա անունն առանց առիթի չես տա և սուտ բանի համար Աստծուն վկա չես բերի: Երկրորդ՝ կուռք չես պատրաստի, երրորդ՝ շաբաթ, այսինքն՝ կիրակին սուրբ կպահես: Մարմնավոր գործերից հրաժարվելով՝ հոգևոր գործով կզբաղվես: Չորրորդ՝ հորդ ու մորդ կհարգես: Տեսնո՞ւմ ես, որ այսպիսով հինգ պատվեր կատարեցիր:

Հարց. Փա՛ռք Աստծու, ես կռապաշտ չեմ, որ կուռք պատրաստեմ:

Պատասխան. Շատ ես պարծենում, թե կռապաշտ չես, բայց Պողոս առաքյալի խոսքերով, եթե ագահություն ունենաս, դա արդեն կռապաշտություն է. «Այս բանն իմացեք, թե ամեն պոռնիկ կամ պիղծ կամ ագահ մարդ, որ կռապաշտ է, Աստծու և Քրիստոսի թագավորության մեջ ժառանգություն չունի» (Եփես. Ե 5):