5 ԽՈՐՀՈՒՐԴ ՍԿՍՆԱԿ ՊԱՀԵՑՈՂՆԵՐԻՆ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 4

- Արդյոք սկսնակները ստիպվա՞ծ են պահել սննդային պահքի բոլոր 40-50 օրերը եւ ինչպե՞ս ճիշտ կազմակերպել պահքի ընթացքը։

Այս հարցը, ճիշտն ասած, հաճախ չի տրվում, քանի որ մեծավ մասամբ մարդիկ, սկսնակ թե փորձառու, ձգտում են պահքը պահել ամբողջ ընթացքով։ Շատ գովելի է, այս նախանձախնդրությունը, բայց եւ հաճախ կարելի է ականատես լինել, թե ինչպես է մի քանի օր կամ շաբաթ հետո պահքը կարծես «կոտրում» անփորձներին եւ օգտակար դառնալու փոխարեն հակառակ ազդեցություն թողնում։ Ինչպես անցյալ անգամ ասացինք, պահքը հոգեւոր մարզանք է, եւ եթե որեւէ մեկը տկար է իր հոգեւոր ուժերով, անհրաժեշտ է, որ սկսի քչից եւ ամէն տարի կամաց-կամաց ավելացնիպահքի «կշռաքարերը»։ Ստորեւ կփորձենք առաջարկել այդօրինակ մի քանի մեթոդներ՝ ազատ թողելով մեր ընթերցողներին ընտրության մեջ։

ՔԱՆԻ ՕՐ Է ՏԵՒՈՒՄ ՄԵԾ ՊԱՀՔԸ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 3

Քառասնորդական Մեծ Պահքի օրերը 40-նն են՝ Բուն Բարեկենդանից հետո մինչու Ծաղկազարդ։ Ծաղկազարդով սկսվում է պահեցողական Ավագ շաբաթը (եւս 7 օր), որը մեզ ուղեկցում է դեպի փափագելի Սուրբ Հարությունը։ Այս է Հայաստանյայց Եկեղեցու տոնածիսական դրվածքը։
Առհասարակ 40-ը չափազանց խորհրդանշական թիվ է Աստվածաշնչի էջերում այդ թվում եւ պահեցողության պարագային։
Սինա լեռան վրա Մովսես Մարգարեն 40 օր եւ 40 գիշեր պահքի եւ ծոմապահության մեջ էր, որից հետո ստացավ Տասը պատվիրանների քարե տախտակները (Ելք 34:28), Եղիա մարգարեն եւ 40 օր պահք պահեց (Գ Թագ.19:8)։ Եւ իհարկե, մեր Տերը՝ Հիսուս Քրիստոս անապատում 40 օրեր ոչինչ չկերավ եւ չխմեց եւ փորձությունների ենթարկվեց (Մատթ. 4:2; Ղուկ.4:2), ինչի համար էլ Եկեղեցին եւս փորձությունների եւ ապաշխարության այս շրջանը պահում է 40 օր։

Կպահի՞ արդյոք պահեցողը բոլոր 40-50 օրերի պահքը կամ ոչ, արդեն անհատի (կամ երբեմն նրա խոստովանահոր) որոշումն է. ոչ մի պարտադրանք Եկեղեցու կողմից։ Կարեւոր է չմոռանալ, որ պահքի միջոցով մարդը նպատակ ունի հոգեւոր եւ մարմնավոր ինքնակատարելագործմամբ դիմավորել Տիրոջ Հարությունը։ Հետեւաբար պահքին տալ ստիպողական, պարտադիր ձեւաչափ եւ առանց սիրո ու նվիրումի այն անցկացնել, կնշանակի ձախողվել։ Այլ կերպ ասած՝ պահքը հոգեւոր մարզանք է, որը մարդուն դարձնում է հոգեւորապես ավելի առողջ եւ ուժեղ, հետեւաբար դրա վարժությունները սկսնակի եւ արդեն մարզվածի համար չեն կարող միեւնույնը լինել եւ յուրաքանչյուրը ըստ իր հոգեւոր եւ երբեմն է ֆիզիկական կարողության պետք է կազմակերպի իր պահեցողական ընթացքը։

Իսկ թե ինչպիսն կարող են լինել այդ «վարժությունները» կխոսենք հաջորդ անգամ։

Բարի պահեցողական ընթացք։ Տերը օրհնի պահեցեղներին, ընթերցողներին եւ տարածողներին։

Պահքի վերաբերյալ ձեր հարցերը կարող եք ուղարկել սեղմելով այստեղ։

ԻՆՉՈ՞Ւ ԵՆՔ ՊԱՀՔԻՆ ՀՐԱԺԱՐՎՈՒՄ ԿԵՆԴԱՆԱԿԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ՍՆՈՒՆԴԻՑ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 2

Ճիշտ է, որ պահք ասելիս ամեն մարդ միանգամից հասկանում է կենդանական սնունդից հրաժարումը, սակայն ինչո՞ւ։
Նախ բերենք հայրաբանական մի բացատրություն՝ ըստ տարվա օրերի կերակուրների զանազանության մասին.

«Ամբողջ տարին երեք տեսակ օրեր կան` պահք, ուտիք եւ սրա միջինը, որ նավակատիք է կոչվում, քանի որ մարդը երեքից է գոյացել. հոգուց, մարմնից եւ երկուսի խառնումից` անձից։ Պահքը հոգու համար է, ուտիքը` մարմնի, իսկ նավակատիքը` անձի։ Նմանապես եւ կերակուրը երեք տեսակի է լինում, նախ` միսը, որը կատարյալ կենդանուց է առաջ եկել։ Կենդանին կատարյալ է կոչվում, երբ շնչավոր է, ունի հինգ զգայարաններ եւ շարժվում է։ Եւ այս կերակուրը ուտիքին ուտելու համար է։ Իսկ խոտը, ընդեղենը եւ պտուղները պահքի կերակուրներ են, քանի որ անզգա են եւ անշարժ, այսինքն` տեղից տեղ չեն տեղափոխվում եւ չունեն շունչ։ Իսկ նավակատիքի կերակուրը այս երկուսի, այսինքն կենդանիների եւ բույսերի միջինն է, ինչպես ձուկը, ձուն եւ կաթնամթերքը։ Քանի որ ձուն եւ կաթը կենդանուց են, սակայն կենդանիներ չեն, իսկ ձուկը կենդանի է կատարյալ զգայարաններով ու շարժմամբ, սակայն օդ չի շնչում, որի համար էլ պակասավոր է» (Ստեփանոս Արք. Օրբելյան, 12-13-րդ դար)։

Ուտելիքը մեր կյանքում շատ կարեւոր տեղ ունի։ Առօրյայից մի ահռելի հատված մարդը հատկացնում է սնվելուն, լավ միջավայրը, ճոխությունը, քեֆ-ուրախությունն ու անգամ տխրությունը, բոլորը պտտվում են սեղանի եւ ուտելիքի շուրջ։ Ասել է թէ սնունդը մեր կենսունակության հիմքը լինելուց զատ, ուրիշ դերակատարություն էլ ունի մեր կյանքում։ Իսկ եթե անդրադառնանք, թե ուտելիքի ո՛ր տեսակներն են այդ ճոխությունն ու պարարտությունն ապահովում, ապա կնկատենք, որ մեր ցուցակում են միսը, յուղը, քաղցրը, ոգելիցը...
Ուրեմն այս տեսակ սնունդից հրաժարումը Պահքի ընթացքում մեզ կարող է ձերբազատել մի քանի խնդիրներից.

Ի՞ՆՉ ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ ՈՒՏԵԼ ՊԱՀՔԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 1

Այսօրվանից Մեծ Պահքը սկսված է, եւ այն սկսելուց առաջ էլ վիճակագրորեն ամենից շատ տրվող հարցը այս է.

— Ի՞նչ չի կարելի ուտել պահքի ընթացքում...

Սնունդի օգտագործման տեսանկյունից պահեցողության տարբեր աստիճաններ ու զանազան մոտեցումներ կան, որոնց ընտրությունն ու պահպանումը կախված է պահեցողի կամքի ուժից, ֆիզիկական ու առողջական վիճակից եւ պահքի հանդեպ ունեցած լրջության աստիճանից։
Հայաստանյայց Եկեղեցին այսօր ընդհանուր առմամբ թելադրում է պահեցողներին հեռու մնալ կենդանական ծագման մթերքից՝ մսից (այդ թվում թռչնամիս եւ ձկնատեսակներ), կաթից եւ դրանից ստացվող մթերքներից, հավկիթից, ինչպես նաեւ ոգելից խմիչքներից, թեեւ դրանք ունեն ոչ կենդանական ծագում։ Ավելացնենք, սակայն, որ մեղրի կիրառությունը պահեցողների համար միանգամայն թույլատրելի է, ինչպես թույլատրելի է նաեւ բուսական կաթի օգտագործումն ըստ անհրաժեշտության։

Այսքանով հանդերձ, սննդային «մանրախնդրությունը», գերառաջնային կարեւորություն չունի պահքի համար, ինչպս Տեր Հիսուս է ասում. «Լսեցե՛ք եւ իմացե՛ք. ոչ թե՝ ինչ որ բերանով է մտնում, ա՛յն է պղծում մարդուն, այլ ինչ որ ելնում է բերանից՝ ա՛յն է պղծում մարդուն» (Մատթ. 15։10)։

Պահքի վերաբերյալ ձեր հարցերը կարող եք ուղարկել սեղմելով այստեղ։

2019-Ի ՄԵԾ ՊԱՀՔԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ

Սիրելիներ, մարտի 3-ին Բուն Բարեկենդանն է, իսկ արդեն մարտի 4-ից կմեկնարկի Մեծ Պահքը` ապաշխարության, հոգեւոր նորոգման եւ Աստծով ավելի զորանալու հրաշալի ուխտագնացությունը։

Անցյալ տարի Պահքի առիթով մեր այս բլոգում պատրաստել էինք շուրջ 20 կարեւոր հարցեր, որոնք վերաբերում էին պահքի եւ պահեցողության ներքին ու արտաքին կողմերին։

Այս տարի ցանկանում ենք վերաթարմացնել այդ ծրագիրը ու համալրել նոր հարցերով, որպեսզի բոլորիս պահեցողությունը լինի Աստծուն հաճելի եւ մեզ օգտակար։ 

Այնպես որ հրավիրում ենք ձեզ մեզ ուղարկել պահքի վերաբերյալ ձեզ հետաքրքրող հարցերը, եւ մենք առաջիկայում անպայաման կանդրադառնանք դրանց։

Հարցերը կարող եք ուղարկել սեղմելով այստեղ ✉։

Աստված օրհնի բոլորիդ:

Հ.Գ. Հարցերի կրկնությունից խուսափելու համար, խորհուրդ կտանք հետեւել պահքի վերաբերյալ մեր նյութերի շարքին՝ սեղմելով ստերեւ՝

ՄԵԾ ՊԱՀՔ

ԿԱՐՈՂ ԵՔ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ

ԿԱՐՈՂ ԵՔ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ. ԱՅՍՕՐ ՍԱՐԿԱՎԱԳԱԳՐՔԻ ՏԱՐԵԴԱՐՁՆ Է. ՄԵՆՔ ԱՐԴԵՆ 8 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՆՔ։

Անցյալ 8 տարիների աշխատանքի լավագույն արժեւորողն, անշուշտ, մեր շատ սիրելի եւ հավատարիմ ընթերցողն է, որի համար եւ տարվել է այս ութամյա աշխատանքը, ուստի շնորհավորանքների հսկայական տարափ ենք ուղարկում նաեւ մեր ընթերցողներին։

Ութամյա անխոնջ աշխատանքին եւ նվիրումին զուգահեռ, սիրելիներ, պետք է խոստովանել, վերջին տարիներին բլոգն ըստ էության չի մատակարարել նախկինի պես առատ, հետաքրքիր նյութեր ու ծրագրեր... Սրա պատճառները թե օբյեկտիվ են, թե սուբյեկտիվ։ Բերենք դրանցից ամենաէականները։

Համացանցային օգտատերերի համար այլեւս այնքան էլ հետաքրքական չէ բլոգային երկարաշունչ ձեւաչափը։ Այսօր սոցիալական կայքերի շնորհիվ ամեն մեկը մի միկրոբլոգեր է, եւ ուրեմն սոցիալական էջերի ժապավենների հագեցվածությունը հոգեւոր բովանդակությամբ հագեցնում է նաեւ ընթերցողների հոգեւոր ծարավը։ Միայն թե... Դրանք հաճախ թիթեռնիկի կյանք ունեն։
Սուբյեկտիվ մի պատճառ էլ կա. հեղինակիս գերզբաղվածությունը հովվական եւ ընտանեկան կյանքում, ինչպես նաեւ երբեմն` ծուլության մեղքը։ Ասում են` եթե պետք է մի գործ լավ անես, ապա պետք է միայն այդ գործով զբաղվես... Կողմնորոշվելը հեշտ չէ 😇 Մնուս կողմից էլ մեծ հաշվով հեռու գտնվելով հայկական իրականությունից` որպես հեղինակ չեմ կարողանում ձեռքս միշտ պահել հայաստանյան զարկերակին, ինչն էլ ինձ բարոյական իրավունք չի տալիս խոսել շատուշատ հարցերի մասին միջնորդավորված։
Ահա այսպիսի ինքնախոստովանություն 😉
Լավատեսորեն հուսանք, որ Աստված օգնական կլինի, որպեսզի ՍԱՐԿԱՎԱԳԱԳԻՐՔԸ շարունակի մնալ ձեր գրադարակի գիրքը։

Ահա այս տեսլականով ոգեւորված կուզեմ հարց ուղղել մեր ընթերցողներին.
Ինչպիսի՞ նյութեր կնախընտրեք առաջիկայում տեսնել ձեր այս բլոգի էջերում: Խնդրեմ անպայման պատասխանեք։

Մաղթելով մեր ընթերցողներին հոգու եւ մարմնի առողջություն եւ զարթոնք կյանքի բոլոր ասպարեզներում` շնորհավորենք մեկմեկու ՍԱՐԿԱՎԱԳԱԳՐՔԻ տարեդարձի առթիվ։
Աստված օգնական բոլորիս։

ՄԵՐ ՎԵՐՋՆԱԿԱՆ ՀՈՒՅՍՆ ՈՒ ՓԱՓԱԳԸ - Շավիղ 38

Հարց. Կարծես հասկացա, որ չորս խորհելիք նյութերից երեքը մահն է, դատաստանը և դժոխքը: Ո՞րն է չորրորդ խորհելիք նյութը:

Պատասխան. Չորրորդ խորհելիքը ողջ աշխարհի հույսն ու փափագն է՝ արքայությունը:

Հարց. Կխնդրեի, որ ուսուցանեիր նաև արքայության մասին:

Պատասխան. Արքայության մասին ճառելն ու քեզ հասու դարձնելն իմ կարողությունից վեր բան է, քանի որ Պողոս առաքյալն էլ չկարողացավ նկարագրել այն. «Ինչ որ աչքը չտեսավ, և ականջը չլսեց, և մարդու սիրտը չընկավ, Աստված այն պատրաստեց Իր սիրելիների համար» (Ա Կորնթ. Բ 9):

Հարց. Մի՞թե ոչինչ չկա գրված արքայության մասին: Բայց չէ՞ որ ասացիր՝ չորս առարկայի շուրջ պիտի խորհեմ, երեքի մասին իմացա և պիտի խորհեմ, բայց ինչպե՞ս խորհեմ, թե ի՞նչ է արքայությունը, երբ ոչինչ չգիտեմ նրա մասին:

ԴԱՏԱՍՏԱՆԻ ՕՐԸ - Շավիղ 37

Հարց. Շատ լավ: Հասկացա, որ ամեն բանից առաջ պիտի մահվան մասին մտածեմ: Ուրիշ ի՞նչ մտորման առարկա ունեմ:

Պատասխան. Երկրորդ մտորումը դատաստանի օրն է: Երբ Քրիստոս՝ արդար Դատավորը, նորից պիտի իջնի երկնքից և նստելով դատողի աթոռին՝ պիտի դատի յուրաքանչյուրին ըստ իր գործածի. արդարներին պիտի վարձատրի, իսկ մեղավորներին պիտի պատժի:

Հարց. Այդ մասին նախապե՞ս վկայություններ կան Սուրբ Գրքում:

Պատասխան. Որքան ուզես: Նախ Եսայի մարգարեն է վկայում. «Ահա գալու է Տերը ինչպես կրակ, և Նրա կառքը՝ ինչպես մրրիկ, որպեսզի բարկությամբ տա Իր հատուցումը և կրակի բոցով՝ Իր արհամարհանքը, քանզի համայն երկիրը պիտի դատվի Տիրոջ կրակով» (Եսայի ԿԶ 15-16): Երկրորդ՝ Եսային կրկին վկայում է. «Հասել է Տերն Իր սպառազեններով բնաջնջելու ողջ աշխարհը: Ողբացեք, քանզի մոտ է Տիրոջ օրը, և հասել է Աստծու պատուհասը: Ահա թե ինչու բոլորի ձեռքերը պիտի թուլանան, ամեն մարդու սիրտը պիտի դողա: Պատգամախոսները տագնապի մեջ պիտի ընկնեն, երկունքի ցավը պիտի բռնի նրանց, ինչպես ծննդաբերող կանանց: Տրտնջալով մեկը մյուսին պիտի նայի, պիտի զայրանան, և զայրույթից պիտի կարմրեն նրանց դեմքերը, քանզի Տիրոջ օրն ահավասիկ հասել է՝ լի անսահման բարկությամբ, ոխակալությամբ ու զայրույթով, որպեսզի աշխարհն անապատ դարձնի և մեղավորներին վերացնի այնտեղից: Արդարև, երկնքի աստղերը Հայկի համաստեղության և երկնային բոլոր լուսատուների հետ միասին լույս չեն տալու, արեգակն իր ծագման պահին պիտի խավարի, լուսինը նույնպես իր լույսը չպիտի տա» (Եսայի ԺԳ 5-10): Երրորդ՝ Հովել մարգարեն է վկայում. «Ես այն օրերին և այն ժամանակ կվերադարձնեմ Հրեաստանին և Երուսաղեմին գերությունից, կհավաքեմ բոլոր ազգերին, կիջեցնեմ նրանց Հոսափաթի ձորը և կդատեմ նրանց այնտեղ» (Հովել Գ 1-2): Չորրորդ՝ Դանիել մարգարեն է վկայում. «Նայում էի, մինչև որ աթոռներ դրվեցին, և մի Ծերունի նստում էր այնտեղ. Նրա հագուստը ձյան պես սպիտակ էր, Նրա գլխի մազերը մաքուր էին գեղմի նման, Նրա աթոռը՝ կրակի բոցի նման, և նրա անիվները՝ ինչպես բորբոքված կրակ: Նրա առջևից հոսում էր կրակե հորդ մի գետ, հազար-հազարավորներ պաշտում էին Նրան, և բյուր-բյուրավորներ կային Նրա առջև: Նա ատյան նստեց, և գրքերը բացվեցին» (Դանիել Է 9-10): Հինգերորդ՝ Մաղաքիան է վկայում. «Ահա պիտի գա Տիրոջ օրը՝ հնոցի նման բորբոքված, և պիտի այրի նրանց» (Մաղաքիա Դ 1): Նույն մարգարեն կրկին վկայում է. «Ահա ես ձեզ մոտ եմ ուղարկում Թեզբացի Եղիային, նախքան որ կգա Տիրոջ մեծ ու երևելի օրը» (Մաղաքիա Դ 4): Վեցերորդ՝ Պողոս առաքյալն է վկայում. «Ժամերի և ժամանակների մասին կարիք չկա ձեզ գրելու, որովհետև դուք ինքներդ իսկ ստույգ գիտեք, թե Տիրոջ օրը այնպես է հասնում, ինչպես գողը՝ գիշերով: Երբ ասեն, թե խաղաղություն և ապահովություն է, այն ժամանակ հանկարծակի կհասնի նրանց կործանումը» (Ա Թեսաղ. Ե 1-3): Եվ վերջապես Պետրոսն է վկայում. «Տիրոջ օրը պիտի գա ինչպես մի գող, երբ երկինքը պիտի անցնի, չքանա շառաչյունով, և տարերքը՝ հրով կիզված պիտի լուծվի, և երկիրն ու ինչ գործեր, որ կան նրա վրա, հայտնի պիտի լինեն» (Բ Պետրոս Գ 10): Տեսա՞ր, եղբա՛յր, մարգարեներից բացի առաքելական վկայություններ նույնպես մեջբերեցի: