ՄԱՅԻՍՅԱՆ ՆԱՄԱԿ ԴՍՏԵՐՍ

ԻՄ ԱՌԱՋԻՆ ՆԱՄԱԿԸ ԴՍՏԵՐՍ

ՍՈՒՐԲ ԾՆՆԴՅԱՆ ՆԱՄԱԿ ԴՍՏԵՐՍ

Դստրի՛կս, մեկ ամիս առաջ էի ցանկանում գրել քեզ. ապրիլի 24-ն էր, հայոց որդանագույն պատմության ամենակարմիր էջի հիշատակության օրը: Մի տեսակ հակասական մտքերով ու զգացումներով էի լեցուն: Այդ օրը դժբախտություն ունեցա ի մոտո տեսնելու ու զգալու հայ կոչվող հպարտ ազգիս ծվեն-ծվեն եղած մարմնի պատառիկները վտարանդության գրկում, երջանկությունն ունեցա բացառիկ անգամը լինելով՝ մասնակից դառնալու հայազն մեր «փոքր ածուի» միասնականության ու միակամության ճիգի: Հայրենիք, ազգ, գաղթ, սրբություն, վրեժ, քաջություն... Գրիչը վերցրեցի գրելու քեզ այս մասին, սակայն... Հեռավոր մի փորձառություն հիշեցրեց ինձ, որ արյան այս եռումը պիտի պաղեր, միասնականության այս շղարշը պիտի պատռվեր հաջորդ օրն իսկ՝ ոգու ըմբոստությունը փոխարինելով ամենօրյա «հոգսառատ» անհոգությամբ: Հավատա՛, հայրենասիրության այս տեսակը ազգուրացությունից էլ վտանգավոր է: Ճի՛շտ հասկացիր ինձ. ազգային ոգին ու պայքարի գաղափարախոսությունը չեն կարող հարատևել վրեժի, պահանջատիրության գոչյունների, արցունքի ու ողբի, կորուստի ու ջարդի պատմության վրա: Այդ անհնար է, առավել ևս անհնար է այդ հայի համար. մի՞թե սոսկ այս կա «գրոց հիշատակի արժանի» մեր պատմության մատյանում...

ԼՌՈՒԹՅԱՆ ՕՐ

Դասախոսներիցս մեկն ասում էր. «Արհեստներից ամենահինը պոռնկությունն է, պոռնկություններից ամենահինը` քաղաքականությունը», ու թեև ես ժամանակին խոստացել էի բլոգս չպղտորել քաղաքականությամբ, բայց դե այսօր, երբ լռության օր է հայտարարված, ես կհամարձակվեմ շատ համառոտ խոսել: Ընտրություններ են, ու ՀՀ ամեն իրեն հարգող քաղաքացի պետք է ձայն տա իր նախընտրելի թեկնածուին` հույսով, թե հենց այդ թեկնածուն և իր թիմը պիտի դառնան իր ոսկե ապագայի երաշխավորները: Բայց...

ՄԵՆՔ ԹՈՒՐՔԵՐԻՆ ՇԱ՜Տ ԵՆՔ ՍԻՐՈՒՄ

«Երբ Հիսուս ասաց` «սիրիր թշնամուդ», 

այնժամ թուրքը չկար աշխարհում» 

                                        Ավետիք Իսահակյան 

Իսկապես... Դժվար է սիրել թուրքին, անգամ անհնար, որքան էլ որ լավ քրիստոնյա լինես: Հայոց Ցեղասպանությունը, որ գագաթնակետին հասավ 1915-ի ջարդերով, կարելի է ասել սիրելու ոչ մի հնարավորություն չթողեց. 1.5 միլիոն նահատակների արյան կանչը մի տեսակ «վրեժխնդրությամբ կամ պահանջատիրությամբ» է արձագանքում մեր սրտերում: Կարծես դրան ի պատասխան՝ Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակի օրվան ընդառաջ հայերս տարածում ենք հակաթրքական նյութեր ու արտահայտություններ, խորհրդանշական պատկերներ ենք տեղադրում սոցիալական էջերում, պայքարում ու սպառնում, ցնծում ենք, երբ որևէ երկիր ճանաչման է արժանացնում կույրի համար միայն անտեսանելի պատմական փաստը:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ Ե՞Ս ԵՄ

Այս հոդվածը քաղաքական ենթատեքստ ունեցող առաջին և թերևս վերջին գրառումս է (չեմ սիրում այս թեման): Բնավ նպատակ չունեմ  որևէ մեկին կամ որևէ խմբի ինչ-որ  բան ակնարկելու, և գրելիքս պաշտպանություն կամ քննադատություն չէ, ուղղակի Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության  անկախության 20-ամյակին ընդառաջ շատերի պես իմ մեջ էլ զարթնեց «պատրիոտիզմը» ես էլ ուզեցի ասել «Հայաստանը ես եմ», բայց չկարողացա... Մտքերս լույսի արագությամբ սուրացին պատմության ու անցյալի մասին գիտելիքներիս կիսադատարկ գրադարակով, քննադատեցին շատերին, պարսավեցին, ամոթանք տվեցին, մյուսներին մի փոքր գովեցին, ոմանցով հպարտացան, բայց Հայոց անկախության 20-ամյակի առաջ կանգ առան շիկնած ու ամոթխած, ինչպես հեքիաթի պառավը՝ տաշտակի, կոտրված տաշտակի առաջ: Ու ես հասկացա, որ մեկ մարդով, առավել ևս ինձանով Հայաստան չի լինի: Ինչո՞ւ: Որովհետև ես էլ, դու էլ, նա էլ, նրանք էլ, մենք բոլորս այսօր մի-մի բիբլիական Կայեն ենք, որ առանց ինքներս մեզ հաշիվ տալու եղբոր վրա «ձեռք ենք բարձրացնում»: Իսկ արդյո՞ւնքը: Արդյունքը անկախ Հայաստանի երկատումն է, եռատումը, քառատումը... Զավթիչ-տիրաններն են ասել. «Բաժանի´ր, որ տիրես»: Մտքերս հիշեցրին վաղուց կարդացած մի հոդված, որ 20-րդ դարի սկզբին լսելով մի ծեր ու փորձառու անգլիացուց` գրի է առել ռուս ականավոր կրոնափիլիսոփա Իվան Իլյինը (1883-1954թթ): Վերընթերցեցի և տողերի միջև կարդացի անցած 20 տարիների հայաստանյան տարեգրությունը, 20-ամյա Հայաստանի ներկան:

ՀՊԱՐՏԱՆԱԼՈՒ ԻՐԱԿԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿՆ Է

Վերջին օրերին մտքիցս դուրս չի գալիս շախմատի աշխարհի 4-րդ ու անպարտելի չեմպիոն Ա.Ա. Ալյոխինի խոսքերից մեկը. «Ես շախմատ չեմ խաղում, ես շախմատով պայքարում եմ»: Միտքը վերհիշելու առիթ, անշուշտ, տվեց ՀՀ հավաքականի փայլուն ելույթը աշխարհի առաջնությունում և դյուցազնական հաղթանակը Չինաստանում: Միշտ մտածել եմ, թե ինչո´ւ է շախմատը համարվում սպորտաձև, երբ այն օլիմպիական հանրահայտ «ԱՎԵԼԻ ԲԱՐՁՐ, ԱՎԵԼԻ ԱՐԱԳ, ԱՎԵԼԻ ՈՒԺԵՂ» լոզունգին, կարելի է ասել, չի համապատասխանում, երբ ֆիզիկական ուժ ու մկանային վարժություններ դրանում չկան: Ալյոխինի` մի առիթով ականջիս հասած միտքը հարթեցրեց կասկածներս. շախմատը ողնուծուծով պայքար է, որտեղ բարձրությունը մտքի հեռահար թռիչքն է, արագությունը մտքի սլացքը և ուժը մտքի ճկունությունը: Եվ հիմա Հայաստանը ամենաբարձրը, ամենաարագն ու ամենաուժեղն է շախմատի աշխարհում, կրողն ու պահողն է աշխարհում ամենաթանկ գնահատվող ռեսուրսի` մտքի ու գիտելիքի, և ես չափազանց ուրախ եմ, հպարտ ու երախտապարտ...