ՊԱՀՔԸ ԱՂՈԹՔՈՎ. ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ԱՂՈԹՔ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 8

Խոսելով պահքի հոգեւոր կողմի մասին եւ դրանում շատ առանձնահատուկ տեղ հատկացնելով աղոթքին, այսօր անդրադառնանք հետեւյալ հարցին.

- Ինչպե՞ս ավելի կանոնավոր եւ օգտավետ դարձնել աղոթական կյանքը:

Մեր եկեղեցու ավանդության մեջ ընդհանուր առմամբ կիրառելի են 2 տեսակ աղոթքներ՝ ընդհանրական (միասնական, խմբային) եւ առանձնական (անհատական, միայնակ)։ Աղոթքի այս երկու տեսակներն էլ իրենց կարեւորությունն ու առանձնահատկություններն ունեն, որոնք պետք է առավելագույնս կիրառվեն Մեծ Պահքի այս օրերին։

Եկեք խոստովանենք... Եթե մեր աղոթական կյանքի կշեռքի նժարներին դնենք անհատական աղոթքը եւ միասնական աղոթքը, ապա անհատականի նժարը ավելի ծանր կլինի, քանի որ ընդհանրական աղոթքի հարցը հաճախ անտեսում ենք։ Ուստի եկեք փորձենք նախ համակարգել աղոթական կյանքի այդ երեսը։

Միասնական աղոթքի կարեւորությունը շեշտել է ինքը՝ մեր Տէր Հիսուս Քրիստոսը՝ ասելով . «Ասում եմ. եթե ձեզնից երկուսը միաբանվեն երկրի վրա որևէ խնդրանքի համար, ինչ էլ որ խնդրեն, կկատարվի նրանց համար իմ Հոր կողմից, որ երկնքում է. որովհետև ուր երկու կամ երեք հոգի հավաքված լինեն իմ անունով, այնտեղ եմ ես, նրանց մեջ» (Մատթ. 18:19-20)։ Ահա այս պատճառով քրիստոնեական եկեղեցիներում միշտ կարեւոր տեղ է հատկացված միասնաբար արված աղոթքներին (այս աղոթքների կարեւորության մասին անպայման ընթերցենք այստեղ)։ 

ՊԱՀԵՑՈՂՈՒԹՅԱՆ ՀՈԳԵՒՈՐ ԿՈՂՄԸ, ԱՂՈԹՔ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 7

- Ինչպե՞ս պետք է պահել պահքը, այն ավելի զորավոր եւ իմաստավորված դարձնելու համար։

Ինչպես անցյալ անգամ խոսեցինք, այս հարցի պատասխանը մեկն է. պահքը իր մարմնական՝ սննդային, հրաժարումներից բացի պետք է ունենա նաեւ չափազանց կարեւոր 2 ուղղություն՝ հոգեւոր եւ մտավոր ընթացք։ Սա, անկեղծ լինենք, մարդկանց կողմից ամենաանտեսված հանգամանքներից է պահք պահելիս։

Հաճախ մի փոքր դժվար է հոգեւորն ու մտավորը իրարից տարանջատելը եւ եւ թերեւս իրավունք ունեին անտիկ ու միջնադարյան փիլիսոփաները, երբ խոսելով մարդու հոգու մասին՝ դրանից չէին տարանջատում միտքը (շունչը)։ Այդ իսկ պատճառով այսօր կխոսենք պահքի հոգեւոր մի թեւի՝ աղոթքի կարեւորության մասին՝ չմոռանալով որ հոգով արված աղոթքը պետք է անցնի մարդու գիտակցության ու մտքի միջով։

Դժվար է Աստվածաշնչից մեջբերել գեթ մեկ օրինակ, երբ պահք, ծոմ հասկացությունները առանձին լինեն աղոթքից. օրինակները լեցուն են՝

Ի՞ՆՉ Է ԱՂՈԹՔԸ ԵՒ ԻՆՉՊԵՍ ԱՂՈԹԵԼ (ՀԱՅՐ ՄԵՐ...) - Շավիղ 34

Հարց. Կերակուրի վնասակարությունը և ծոմի ու պահքի օգտակարությունը լավ ըմբռնեցի, հիմա կուզեի հասկանալ, թե ի՞նչ բան է աղոթքը և ինչո՞ւ պիտի աղոթենք:

Պատասխան. Եթե միտքդ բացված լիներ, ապա առանց այդ հարցի ինքնին կըմբռնեիր:

Հարց. Բայց ես ինչպե՞ս կարող եմ հասկանալ, եթե սովորեցնող չլինի:

Պատասխան. Եթե զորագլուխն առաջնորդում է զորքին, այլևս հարկ կա՞, որ զորքը հարցնի, թե ինչպե՞ս է ընթանալու, և կամ մեկ ուրիշ առաջնորդողի կարիք զգա:

Հարց. Հիմա ես իմ առջևից քայլող զորագլուխ ունե՞մ:

Պատասխան. Այո՛, ունես: Պողոս առաքյալը մեզ ասում է, որ ունենք զորագլուխ. «Նայենք Հիսուսին՝ հավատի զորագլխին, այն կատարելագործողին, որն Իր առաջ դրված ուրախության համար հանձն առավ խաչը, արհամարհեց ամոթը և նստեց Աստծու Աթոռի աջ կողմում» (Եբր. ԺԲ 2): Ահա՛ քո զորագլուխը, գնա՛ Նրա մոտ և սովորի՛ր, ինչ ճանապարհով որ ընթացավ, հետևիր, որ հասնես Նրան, ինչպես որ Պետրոս առաքյալն է գրում. «Քրիստոս էլ ձեզ համար մեռավ և ձեզ օրինակ թողեց, որ Իր հետքերով գնաք» (Ա Պետրոս Բ 21):

Հարց. Շատ դժվար իրադրության առջև ես ինձ կանգնեցնում: Քրիստոսից միայն մեռնե՞լ պիտի սովորենք, մի՞թե ուրիշ բան չարեց:

ՉԱՐ ԱՉՔ. ՀԱՎԱՏԱ՞Լ ԿԱՄ ՈՉ

Հոգևորականներիս տրվող հարցերի թոփ տասնյակում, վստահաբար, կարելի է պատվավոր տեղ հատկացնել «չար աչքի», «աչքով տալու» և դրանցից պաշտպանվելու միջոցների մասին հարցին։ Թե ինչպիսի ոչքրիստոնեական նախապատմություն ունի այս վախի տեսակը, մեկ անգամ անդրադարձել եմ՝ խոսելով տարատեսակ աչքի հուլունքների եւ դրանց անիմասատ եւ հաճախ վնասաբեր հետևանքների մասին։ Առավել նկատելին (եթե չասենք՝ աչք ծակողը 😁) այս հարցը առաջ քաշելիս, հարց տվողների հոգևոր վիճակն է. նրանք, որպես կանոն, բավական հեռու են քրիստոնեության ճիշտ ըմբռնումից և ապրելակերպից և առաջնորդվում են առավելաբար «տատական առասպելաբանություններով»։ 

Ուստի հստակեցնենք՝ չար աչք իր չարաբաստիկ հետևանքներով, քրիստոնեական գաղափարախոսության մեջ գոյություն չունի, սակայն գոյություն ունի ինքը՝ անձնավորված չարը, սատանան, որը կարող է վնասել մարդուն, եթե մարդը հոգևորապես լավ պաշտպանված չէ։ Հաճախ չարը կարող է օգտագործել չար աչքից մեր վախերը մեր իսկ դեմ՝ աննկատորեն ստիպելով մեզ պաշտպանիչ միջոցներ փնտրել ի դեմս աչքի հուլունքի, փշի ու պայտի։ Հապա ո՞ւր մնացին քրիստոնյաների համար սահմանված աղոթքը, օրհնությունը, խաչն ու սուրբ նշանները, հաղորդությունը Քրիստոսին և մեր թիկունքին մյուռոնաբույր օծումը Սուրբ Հոգով, որով, որպես Քրիստոսով հաղթանակած անձիք պիտի կարողանային «պաշտպանվել չարի մխացող նետերից»։

Սիրելիներ, եթե այս վերջին կարևոր նախադրյալները առկա են իրեն քրիստոնյա համարող մարդու կյանքում, ապա չարը ինքը և կամ չարացած մարդիկ, առհասարակ, որքան էլ փորձեն, չեն կարող կասկածը, վախը, անհուսությունը, թերահավատությունն ու սնահավատությունը սերմանել մեր մեջ։
Իսկ եթե դրանք արդեն իսկ մեր մեջ են, սթափվենք ու իրական հավատքի կյանք սկսնք ապրել, մոտենանք Քրիստոսի Լույսին, որպեսզի չարի խավարը վերանա մեր կյանքից։

Առաջին քայլը անենք աղոթքով. փնտրտուքներիս մեջ գտա մեր եկեղեցու մի քանի աղոթքներ, որոնք, որքան էլ որ զարմանալի է, ուղղված են ՉԱՐ ԱՉՔԻ և ՉԱՐ ԼԵԶՎԻ ԴԵՄ։  

ԹՈՂ ՏԱ ԹԵՎ (ԷԼՅԱՅԻ ՎԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ, մաս 11)

Օնկոլոգիական բաժանմունքում անց կացրած դասերը ամենադժվարն էին, քանի որ ամեն օր տեսնում էի մարդկանց, ովքեր մահվան դեմ էին ելնոuմ`պայքարելով ապրելու համար: Այստեղ ինչուների ու եթեների շարաններ են ձգվում մարդկանց մտքի մեջ ու հրաշքի սպասող, հավատացող հայացքների ես բախվում:

Մի աղջկա հետ ծանոթացանք, ով շատ բարի, պարզ, լուսավոր մարդ էր: Նրան հրամանատար էին կոչում, քանի որ կարողանում էր համախմբել հիվանդներին և լավատեսության սերմնահատիկներ բաժանել նրանց: Հավատում էր հավերժությանը, Աստծուն: Շատ ուժեղ կամքի տեր էր, վստահ էր, որ հաղթելու է, բուժվելու և կատարելու մտապահած բոլոր նպատակները: Հավատում էր, որ վիրահատվելուց հետո գնալու է Տաթևի վանք, քանի որ շատ էր ցանկանում տեսնել այն և աղոթք բարձացնել դեպի երկինք այն վանքում, որտեղ ծնողներն են ծանոթացել: Դրա համար էլ աղջկան տվել էին Տաթև անունը:

Աստծո ողորմածությամբ Տաթեւի վիրահատությունը բարեհաջող անցավ և հետագա բուժումը դրական արդյունքի բերեց: Նա առողջացավ ու հաղթահարեց բոլոր փորձությունները: Ամենակալը տվեց Տաթևին թևեր, և նա ապրեց, որպեսզի իր խոսքով, պայծառ ժպիտով սեր ու հավատ նվիրի նրանց, ովքեր դրանց կարքիը առավել ունեն: