11. ՀԻՍՈՒՍԻ ԾՆՈՒՆԴԸ (ՀԱՄԱՊԱՏՈՒՄ)

Նախորդ գլուխը՝

10. ՆԱԶԱՐԵԹԻՑ ԲԵԹՂԵՀԵՄ

ՂՈՒԿԱՍ 2։6-20

6 Երբ նրանք այնտեղ էին, Մարիամի ծննդաբերելու օրերը հասան, 

7 և նա ծնեց իր անդրանիկ որդուն, խանձարուրի մեջ փաթաթեց նրան ու դրեց մսուրի մեջ, որովհետև իջևանում նրանց տեղ չկար։

8 Այնտեղ բացօթյա մնացող հովիվներ կային, որոնք իրենց հոտերի գիշերային պահպանությունն էին անում։ 

9 Տիրոջ հրեշտակը երևաց նրանց, և Տիրոջ փառքը ծագեց նրանց շուրջը, ու նրանք սաստիկ վախեցան։ 

10 Հրեշտակն ասաց նրանց. «Մի՛ վախեցեք, որովհետև ահա ձեզ մեծ ուրախություն եմ ավետում, որն ամբողջ ժողովրդինը կլինի։ 

11 Քանզի այսօր Դավթի քաղաքում ձեզ համար ծնվեց մի Փրկիչ, որ Օծյալն է՝ Տերը։ 

12 Եվ սա ձեզ համար թող նշան լինի. խանձարուրով փաթաթած և մսուրի մեջ դրված մի մանուկ կգտնեք»։ 

13 Եվ հանկարծակի այդ հրեշտակի հետ երևաց երկնային զորքերի մի բազմություն, որ օրհնում էր Աստծուն ու ասում.

14 «Փա՜ռք Բարձրյալ Աստծուն, խաղաղությո՜ւն երկրի վրա և հաճությո՜ւն մարդկանց մեջ»։

15 Երբ հրեշտակները նրանցից հեռանալով երկինք բարձրացան, հովիվներն ասացին միմյանց. «Եկե՛ք գնանք մինչև Բեթղեհեմ և տեսնենք, թե ի՛նչ է այս եղածը, որ Տերը մեզ ցույց տվեց»։ 

16 Եվ նրանք շտապ եկան ու գտան Մարիամին և Հովսեփին և մսուրի մեջ դրված մանկանը։ 

17 Եվ ճանաչեցին նրան այն խոսքից, որ իրենց ասվել էր մանկան մասին։ 

18 Եվ բոլոր լսողները զարմանում էին այն բաների վրա, որ հովիվներն ասացին իրենց։ 

19 Իսկ Մարիամն այս բոլոր խոսքերը պահում էր իր մեջ և իր սրտում խորհում։ 

20 Եվ հովիվները վերադարձան. փառավորում և օրհնում էին Աստծուն այն ամենի համար, որ լսեցին ու տեսան, ինչպես պատմվել էր իրենց։

Երբ Հովսեփն ու Մարիամը հասան Բեթղեհեմ, իրենց համար պատրաստ և հանգիստ տուն չգտան, և նույնիսկ ուղևորների իջևանատան մեջ ազատ տեղ չէր մնացել: Ամեն կողմից եկած և խռնված բնիկ բեթղեհեմցիները տեղավորվել էին վատ թե լավ, իսկ Հովսեփն ու Մարիամը ուշացողներից էին: Այդ դժվարին և անհանգիստ պայմաններում, երբ Մարիամի օրերը լրացել էին, տեղի է ունենում Հիսուսի ծնունդը: Նորածնի խնամքի համար հազիվ խանձարուր պատրաստելու չափ լաթի կտորներ են գտնում, ծածկում, փաթաթում են և խանձարուրը դնում են իջևանատան ախոռի մեջ, անասունների մսուրի հարդի ու խոտի վրա  և ախոռը ծառայում է որպես բնակարան, իսկ մսուրն` օրորոց:

Ընդհանուր ավանդություն է` թե Հիսուս այրի մեջ է ծնվել, եկեղեցում էլ երգում ենք՝ ի սուրբ այրին բազմեցաւ և Բեթղեհեմի Ս. Ծնունդ կոչվող եկեղեցում էլ այսօր քարայրն են ցույց տալիս: Ավետարանը քարայրի մասին չի ասում, սակայն հնում, ինչպես նաև մինչև այսօր, գյուղերում քարայրներն են գործածվել որպես ախոռ, և պիտի ասենք, որ այդպես էլ եղավ այն իջևանում, ուր Հիսուս ծնվեց և դրվեց մսուրի մեջ:

10. ՆԱԶԱՐԵԹԻՑ ԲԵԹՂԵՀԵՄ (ՀԱՄԱՊԱՏՈՒՄ)

Նախորդ գլուխը՝

9. ՀԻՍՈՒՍԻ ԱԶԳԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

ՂՈՒԿԱՍ 2։1-5

1 Այն օրերին Օգոստոս կայսեր կողմից հրաման ելավ՝ ամբողջ երկրում մարդահամար անցկացնելու։ 

2 Այս առաջին մարդահամարը տեղի ունեցավ Ասորիքում Կյուրենիոսի կուսակալության օրոք։ 

3 Բոլորն էլ գնում էին արձանագրվելու՝ յուրաքանչյուրն իր ծննդյան վայրում։ 

4 Հովսեփն էլ, Դավթի տնից և ազգատոհմից լինելով, Գալիլեայի Նազարեթ քաղաքից ելավ գնաց Հրեաստան՝ Դավթի քաղաքը, որ Բեթղեհեմ է կոչվում՝ 

5 արձանագրվելու Մարիամի հետ, որ նրա նշանածն էր և հղի էր։ 

Հովսեփն ու Մարիամը օրինական ամուսնությամբ միացած, բայց աստվածային հայտնության պատճառով զգուշանալով ամուսնական կենակցությունից, ապրում էին Գալիլիայի Նազարեթ քաղաքում, երբ քաղաքացիական պարտավորության պատճառով հարկադրվեցին ուղևորվել դեպի Պաղեստինի հարավակողմը` Բեթղեհեմ քաղաք: Հռոմեացիների Օկտավիանոս  Օգոստոս կայսրը, Հռոմի 747 թվականին ընդհանուր խաղաղություն էր հաստատել և հռոմեական ազգային արարողության համաձայն կատարել էր Հանոսի տաճարի փակումը՝ անընդհատ տևող պատերազմների պատճառով, 205 տարի շարունակ բաց մնալուց հետո: Այդ խաղաղությունից օգտվելով ամբողջ կայսրության մեջ աշխարհագիր, այսինքն՝ ազգահամար կատարելու հրովարտակ էր հանել: Հրեաստանը Հռոմի կայսրության իշխանության ներքո էր, և Հերովդեսը, թեև թագավորի անուն ուներ, բայց կուսակալից ավելի իշխանություն չուներ՝ արդեն իսկ այդ անվանումը լոկ կուսակալի շնորհումով էր ստացել: Հետևաբար, Հրեաստանն էլ հռոմեական ուրիշ նահանգների պես աշխարհագրի պարտավորության տակ էր գտնվում, Ասորիքի մեծ բդեշխ Կյուրենիոսը (Օրմանյանի մոտ՝ Կյուրենես /Սրկ./) կամ Կուիրինոսը որպես Ասորիքին պատկանող մի գավառի Պաղեստինի աշխարհագրի վրա էլ պաշտոն ուներ: Այս աշխարհագիրը պետք չէ շփոթել իբր տասը տարի հետո վերստին հռչակված աշխարհագրի հետ, ինչպես ոմանք իրար հետ խառնելով ուզում են դժվարություն ստեղծել: Ժամանակի պատմիչները երկու աշխարհագիրներին բաժանում են իրարից: Ղուկասը ևս զատորոշելով դնում է. «Այս առաջին մարդահամարը տեղի ունեցավ»:

Հռոմեական կայսրության մեջ աշխարհագիրները չէին ավարտվում լոկ մարդկանց հաշվելով, այլ այդ առիթով կարևոր տեղեկություններ էին հավաքվում ու կարգադրություններ արվում տուրքերի մասին. հպատակության երդումներ էին տրվում և ոչ միայն տղամարդիկ, այլև կանայք, եթե դիրք, կարևորություն և հարստություն ունեին՝ առանձին էին գրվում: Այդ նպատակով անհրաժեշտ էր, որ յուրաքանչյուրը, ոչ թե այնտեղ արձանագրվեր, որտեղ ապրում էր, այլ իր ծագման կամ ծննդյան վայրում պիտի անցներ աշխարհագրի տոմարների մեջ:

Հովսեփն աշխարհագրի համար պարտավորվեց Նազարեթից Բեթղեհեմ գնալ, ոչ միայն իր ծագման պատճառով՝ որպես Դավթի ցեղից սերած, այլև, հավանաբար, նաև իր ծննդյան պատճառով: Որովհետև ավանդությանը նայելով Հովսեփը ծնվել էր Բեթղեհեմում, ապա գնացել էր Նազարեթ և այնտեղ գործ և բնակություն հաստատել: Մարիամն էլ կարիք ուներ արձանագրվելու թե՛ որպես Հովսեփի կինը, և թե որպես Դավթի ցեղից սերված: Ուստի, երկուսն էլ միատեղ Նազարթեից ելան և բավականին կարևոր ճանապարհորդություն ձեռնարկեցին Բեթղեհեմ գնալու համար: Մարիամի հղի վիճակի պատճառով ճանապարհորդությունը չխափանվեց, որովհետև աշխարհագրի պայմանաժամը մոտ էր և այլևս հետաձգելու հնարավորություն չկար:

Ղուկասն այստեղ ևս Մարիամին կոչում է պարզապես Հովսեփի նշանածը (Օրմանյանի մոտ՝ խոսեցյալ /Սրկ./), նրա հղի լինելն էլ ավելացնելով, որպեսզի շեշտի կուսական հղության խորհուրդը և հեռացնի ամուսնական զուգակցության գաղափարը, ինչը որ առավել բացահայտորեն ասում է նաև Մատթեոսը, թե Հովսեփը «նրա հետ չհարաբերվեց»՝ այսինքն, Մարիամին:

Հաջորդ գլուխը՝

11. ՀԻՍՈՒՍԻ ԾՆՈՒՆԴԸ