ԱՄԱՆՈՐՅԱ ՄՏՈՐՈՒՄՆԵՐ 19-ՐԴ ԴԱՐԻՑ

Այսօր նոր տարվա սկիզբն է, որ կոչվում է Կաղանդ, ինչի համար ասում եմ իմ սիրելիներին. «Շնորհավոր Կաղանդ ու նոր տարի թող լինի, և բարերարն Աստված թող շնորհի առաջիկա նոր տարին անցկացնել խաղաղությամբ ու խնդությամբ և մանավանդ առաքինի վարքով. ամեն:

Բոլոր քրիստոնյաների մոտ սովորություն է, որ այսօր միմյանց շնորհավորում են և մեծարում են տեսակ-տեսակ նվերներով. ամենքը միասին ուրախանում են մեծապես: Եվ ես չեմ զարմանում նրանց` միմյանց շնորհավորելու և մեկմեկու մեծարելու վրա, քանի որ սա քաղաքավարութուն է և քրիստոնեական բարեպաշտություն: Սակայն ես առավել զարմանում եմ չարագործների ուրախության վրա, նրանց, ովքեր առհասարակ բարեգործների հետ միասին են ուրախանում և բերկրում, քանի որ այսօր Կաղանդ է և Նոր տարի: Եվ ո՞րն է նմանների ուրախության պատճառը այս նոր տարվա օրով. միայն արդարներին և առաքինի անձանց է պատշաճում ուրախանալ այսօր, քանի որ անցած հին տարին իրենք չանցկարեցին ունայնութեամբ, այլ առաքինությամբ և պես-պես բարեգործություններով, ինչը և տվեցին անցեալ տարուն իբրև ավանդ` հանդերձյալ աշխարհում վայելելու համար: Այնտեղ են դրանք պահված այժմ որպեսզի Երկնքի Արքայությունում դառնան հաղթանակի պսակներ: Արդ, այսպիսիների համար, արդարև, վայելուչ է ուրախանալը, այսպիսիք հույսով առաքինություն են ամբարում, մանավանդ երբ տեսնում են այս աշխարհի թշվառ կյանքը, որ լի է զանազան փորձություններով: Պակասեց մեկ տարի ևս, և այդպես նրանք երեք հարյուր և վաթսունհինգ քայլ ևս առաջ գնալով` մերձեցան հանդերձեալին` ժառանգելու իրենց վաստակի պսակները:

ԱՇԽԱՐՀԻ ՎԵՐՋ` ԵՐԿՍԱՅՐԻ ՍՈՒՐ

Հիշում եմ, 1999թ. դեկտեմբերի ավարտն էր: Մոտենում էր 2000 թվականը, և միլլենիումի մերձեցումը տակավին մանկական իմ հոգում սարսափ էր առաջ բերում, քանի որ ակտիվ քննարկվում էր այն, որ 2000 թվականով աշխարհի վերջը պիտի լինի: Փա՛ռք Աստծուն, աշխարհն այսօր դեռևս կա: Անցել է 12 տարի ու այսօր էլ ականջներիս կոշտուկներ անելով լրատվական ու գիտահանրամատչելի բոլոր ռեսուրսները փորձում են մեկնաբանել 2012-ի դեկտեմբերի 12-ին կամ 21-ին իբր տեղի ունենալիք աշխարհի վերջը` մայաների ինչ-որ օրացույցի, Տիբեթի Լամայի խոսքերի, Վանգայի կանխագուշակումների, մեր հարևան Արշամ և Գևորգ պապիների նստարանային բանավեճերի վրա հիմնվելով... Է հետո՞... Բա՛վ է վերջապես, ժողովո՛ւրդ: Պաշտոնապես 90%-ից ավել քրիստոնյա բնակչություն ունեցող Հայաստանում (դեռ չեմ խոսում աշխարհի քրիստոնայաների մասին) քանի՞սդ է մտածել. «Իսկ ի՞նչ է այս մասին ասում իմ Աստված` Հիսուս Քրիստոսը», քանի՞սն է բացել Աստվածաշունչը և ընթերցել աշխարհի վերջի օրվա մասին սրբազան այն տողերը, որ ասում են` «Սակայն այդ օրվա և ժամի մասին ոչ ոք չգիտե. ո՛չ հրեշտակները երկնքում և ո՛չ էլ՝ Որդին, այլ միայն՝Հայրը։ Զգո՛ւյշ եղեք, հսկեցե՛ք ու աղոթեցե՛ք, քանի որ չգիտեք, թե ե՛րբ է ժամանակը» (Մարկ. 13:32-33): Թեսաղոնիկեցիներին ուղղված նամակում էլ Պողոս առաքյալն է ասում. «Եղբայրնե՛ր, բայց ժամերի և ժամանակների մասին կարիք չկա ձեզ գրելու, որովհետև դուք ինքներդ իսկ ստույգ գիտեք, թե Տիրոջ օրը այնպես է հասնում, ինչպես գողը՝ գիշերով» (Ա Թեսաղ. 5:1-2):

ՔՐԻՍՏՈՍԻ ԳԱԼՈՒՍՏՆ ու ԱՇԽԱՐՀԻ ՎԱԽՃԱՆԻ ՆՇԱՆԸ

Hovhannes ընթերցողի կողմից մի հետաքրքիր հարց է տրվել՝ կապված Մատթեոսի Ավետարանի 24-րդ գլխի 29 համարի հետ.

«Այդ օրերի նեղությունից անմիջապես հետո, արեգակը պիտի խավարի, և լուսինը իր լույսը չպիտի տա, և աստղերը երկնքից պիտի ընկնեն, ու երկնքի զորություններ պիտի շարժվեն»։

«Մեզ համար շատ անհասկանալի են «Արեգակի խավարման և լուսինը իր լույսը չտալու» խոսքերը, ըստ գիտության մենք գիտենք որ խավարումը տեղի է ունենում, երբ լուսինը ծածկում է արևի ճառագայթները և գիտենք, որ խավարման ժամանակ լուսինը իր լույսը չի տալիս բայց ինչո՞ւ հենց արեգակը պետք է խավարի»։

Մատթեոսի Ավետարանի 24-րդ գլուխը, ընդհանուր առմամբ, պատասխանն է առաքյալների՝ Հիսուսին ուղղված հարցին՝ «Ասա՛ մեզ, այդ ե՞րբ կլինի, և կամ քո գալստյան ու այս աշխարհի վախճանի նշանն ի՞նչ կլինի» (Մատթ. 24։3): Վարդապետն ի թիվս մի շարք վախճանաբանական (էսխատոլոգիկ) մանրամասների, 29-րդ տողում խոսում է արեգակի խավարելու, լուսնի՝ լույսից զրկվելու, աստղերի ընկնելու և երկնքի զորությունների շարժվելու մասին։ Ի՞նչ են սրանք նշանակում և ի՞նչպես պետք է դրանք հասկանալ։

«ԴԱ ՎԻՆՉԻԻ ԾԱԾԿԱԳԻՐԸ». ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈ՞ՒՆ, թե՞ ՀՈՐԻՆՎԱԾՔ

Երբ առաջին անգամ դիտեցի «Դա Վինչիի ծածկագիրը» ֆիլմը (Դեն Բրաունի համանուն գիրքը, անկեղծ ասած, այդպես էլ չկարդացի) տակավին ուսանող էի։ Ակնհայտ էր, որ ֆիլմը և դրա սյուժեի հիմքում ընկած գիրքը գեղարվեստական ֆանտաստիկայի ժանրից են, սակայն պղտորված այս ջրում շատերը փորձեցին ձուկ որսալ, իսկ շատերն էլ՝ հարցերից առհասարակ անտեղյակ, Աստվածաշունչից 1-2 նախադասություն կարդացած (կամ գուցե ընդհանրապես չկարդացած), հեշտությամբ կուլ տվեցին խայծը։ Որպես հետևանք՝ մարդկանց մոտ ձևավորվեց այն կարծիքը, թե իբր քրիստոնեական Եկեղեցին դարեր շարունակ թաքցրել է պատմական իրականությունը՝ այն, որ Հիսուս Քրիստոս ամուսնացած է եղել Մարիամ Մագդաղենացու հետ և նրանք զավակ ու ժառանգներ են ունեցել։ «Գաղտնիքի» բացահայտումը, պարզվում է, թաքցրել է միջնադարի մեծագույն հանճար Լոնարդո դա Վինչին։ Այս ամենը փաստելու համար Բրաունը կառչել էր այնպիսի անհաստատ աղբյուրներից ու հիպոթեզներից, որոնք ամեն մի լուրջ գիտնականի ու աստվածաշնչագետի ծիծաղը կհարուցեին, սակայն անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ գիրքը, ֆիլմը և ընդհանուր գաղափարը ամենևին էլ գիտական չէին, այլ սոսկ՝ գեղարվեստական։ Միամիտ լինենք այնքան, որ մտածենք, թե գիրքը գրվել, վաճառվել ու բեստսելլեր էր դարձել զուտ կոմերցիոն նպատակներով, այսուհանդերձ համապատասխան պաշար չունեցող ընթերցողի ու դիտողի ընկալումներում այն կասկածի տակ էր դնում Հիսուս Քրիստոսի ԱՍՏՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ։

ՀՈԳԵՎՈՐԱԿԱՆՆԵՐԻՆ ՏԵՐ ԿՈՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Նախաբանը և նախորդ հատվածը տե՛ս՝ այստեղ։

Աղանդավորները մեղադրում են մեզ, որ հոգևորականներին դիմում ենք նաև «տեր» ձևով, որը մենք գործածում ենք ոչ թե երկնային Տիրոջ իմաստով, այլ որպես մի պարզ պատվանուն։ Աղանդավորների այս մեղադրանքը կրկին անգամ ցույց է տալիս, որ նրանց առաջնորդները խաբում են միամիտ շարքային աղանդավորներին, իսկ շարքային աղանդավորները պարզապես շատ տկար գիտելիքներ ունեն Աստվածաշնչից։ Աստվածաշնչից հասարակ աղանդավորների տկար գիտելիքների պատճառն այն է, որ գրեթե բոլոր աղանդավորները աղանդ մտնելուց առաջ ընդհանրապես Աստվածաշունչ չեն իմացել և հետո ընդունել են այն, ինչ իրենց ասել են աղանդի մեջ։ Նրանք միայն մեկ բան գիտեն «տեր» բառի գործածության վերաբերյալ, որն ամեն անգամ կրկնում են անգիր սովորած երեխայի պես. Քրիստոս Մատթեոսի Ավետարանում ասում է. «Բայց դուք որևէ մեկին ուսուցիչ մի կոչեք, որովհետև ձեր ուսուցիչը մեկ է, և դուք բոլորդ եղբայրներ եք։ Եվ երկրի վրա ոչ մեկին ձեզ հայր մի կոչեք, որովհետև մեկ է ձեր Հայրը, որ երկնքում է։ Եվ ուսուցիչներ չկոչվեք, որովհետև Քրիստոս է ձեր ուսուցիչը» (Մատթ. 23.8-10) կամ «մեզ համար միայն մե ՛կ Աստված կա, Հայր, որ ստեղծել է ամեն բան, և մենք ապրում ենք նրանով. և` միայն մե՛կ Տեր Հիսուս Քրիստոս, որի միջոցով ստեղծվեց ամեն ինչ, և մենք ապրում ենք նրանով» (Ա Կորնթ. 8.6)։ Ահա այն ամենը, ինչ նրանց հայտնի է «հայր» կամ «տեր» բառերի մասին։