16.2.18

ՀԻՍՈՒՍԻ ՔԱՐՈԶՉՈՒԹՅԱՆ ՍԿԻԶԲԸ - Շավիղ 5

Հարց. Այդ միջոցին ի՞նչ եղավ Հիսուս:

Պատասխան. Հիսուսն Ինքն էլ մկրտվեց սուրբ Կարապետի կողմից, ինչպես որ գրում է Մատթեոս ավետարանիչը. «Եվ երբ Հիսուս մկրտվեց, իսկույն ջրից դուրս ելավ» (Մատթեոս Գ 16):

Հարց. Ինչո՞ւ է Հիսուսի համար ասում, թե ջրից շուտ դուրս եկավ:

Պատասխան. Հիսուս մեղք չուներ, որ խոստովանելով ջրի մեջ երկար մնար, դրա համար էլ շուտ դուրս եկավ:

Հարց. Հիսուսի մկրտվելուց հետո հրաշք երևա՞ց:

Պատասխան. Այո՛, երբ Հիսուս ջրից դուրս ելավ, երկինքը բացվեց ու Սուրբ Հոգին աղավնու պես իջավ Նրա վրա, և Հայր Աստված ամպի միջից կանչեց. «Դա է իմ սիրելի Որդին, որն ունի Իմ ամբողջ բարեհաճությունը» (Մատթեոս Գ 17):

Հարց. Ո՞ւր գնաց Հիսուս մկրտվելուց հետո:

Պատասխան. Գնաց անապատ՝ սատանայից փորձվելու: Քառասուն ցերեկ ու քառասուն գիշեր ծոմ պահելուց հետո, երբ քաղցեց, սատանան մոտեցավ Նրան փորձելու համար. որովհետև Հիսուսին էլ Ադամի պես կարծելով ասաց՝ «Սրան էլ կարող եմ խաբել», բայց ինքը պարտվեց ու ամոթահար գնաց (Մատթեոս Դ 1):

15.2.18

ՀԻՍՈՒՍԻ ՀՐԵՇՏԱԿԸ - Շավիղ 4

Հարց. Հիսուս երեսուն տարեկանից հետո ի՞նչ արեց:

Պատասխան. Երբ Հիսուս երեսուն տարեկան եղավ, Իր հրեշտակը եկավ:

Հարց. Այդ հրեշտակ ասածդ ո՞վ է:

Պատասխան. Հովհաննես Մկրտիչն է, ում մենք սուրբ Կարապետ ենք ասում:

Հարց. Սուրբ Կարապետը որտե՞ղ էր և որտեղի՞ց եկավ:

Պատասխան. Անապատներում էր, ինչպես Ղուկաս ավետարանիչն է գրում. «Եվ մանուկը աճում ու զորանում էր հոգով ու մնում էր ամայի տեղերում, մինչև Իսրայելում Նրա երևալու օրը» (Ղուկաս Ա 80):

Հարց. Ինչի՞ համար սուրբ Կարապետը եկավ:

Պատասխան. Հիսուսի անցնելիք ճանապարհները հարթելու համար:

14.2.18

ՀԻՍՈՒՍ ԵԳԻՊՏՈՍՈՒՄ - Շավիղ 3

Հարց. Հետո Հիսուսին ո՞ւր տարան և ի՞նչ արեցին:

Պատասխան. Հրեշտակը երևաց Հովսեփին տեսիլքի մեջ և ասաց. «Վերցրո՛ւ տղային ու Նրա մորը, փախի՛ր Եգիպտոս ու այնտեղ մնա՛, մինչև որ ես քեզ կասեմ. որովհետև Հերովդեսը տղային է փնտրում սպանելու համար»: Հովսեփը գիշերը վեր կացավ և տղային ու Նրա մորը գաղտնի տարավ Եգիպտոս. այնտեղ որոշ ժամանակ մնաց, մինչև որ Հերովդեսը մահացավ (Մատթեոս Բ 15):

Հարց. Հիսուսի՝ Եգիպտոս գնալը կանխապես գրվա՞ծ էր:

Պատասխան. Այո՛, Եսայի մարգարեն գրում է. «Ահավասիկ Տերը, բազմած թեթևասահ ամպերի վրա, գալու է Եգիպտոս. եգիպտացիների կուռքերը Նրա ահից պիտի դողան» (Եսայի ԺԹ 1):

Հարց. «Թեթև ամպ» ո՞ւմ համար է ասում:

Պատասխան. Աստվածածնի համար է ասում որովհետև Աստվածածինը, Հիսուսին գրկելով տարավ Եգիպտոս:

Հարց. Ինչո՞ւ է Աստվածածնին «թեթև ամպի» նմանեցնում:

Պատասխան. Թեթև ամպն իր մեջ անձրև ու մեգ չունեցող ճերմակ ու փայլուն մի ամպ է, որ Աստվածածնի անարատ լինելն է նշանակում, ինչպես որ Շարականն էլ է ասում. «Թացություն չունեցող թեթև ամպ»:

Հարց. Հետո Եգիպտոսից եկա՞ն:

Պատասխան. Այո՛, Հերովդեսի մահից հետո Տիրոջ հրեշտակը դարձյալ Հովսեփին տեսիլքի մեջ երևաց ու ասաց. «Վե՛ր կաց, վերցրո՛ւ տղային ու Նրա մորը և Իսրայել երկիրը գնա՛, որովհետև մահացան տղային փնտրողները» (Մատթեոս Բ 20): Եվ Հովսեփը Հիսուսին և Աստվածածնին վերցրեց, եկավ Գալիլիայի երկիր ու բնակվեց Նազարեթ կոչված քաղաքում: Հիսուս օրըստօրե մեծանում էր և մինչև երեսուն տարեկան լինելը Իր Ով լինելը մարդկանց չէր հայտնում և ապրում էր իբրև հասարակ մարդ (Մատթեոս Բ 23):

13.2.18

ՔԱՌԱՍՆՕՐՅԱ ՀԻՍՈՒՍԻՆ ՏԱՆՈՒՄ ԵՆ ՏԱՃԱՐ - Շավիղ 2

Հարց. Հետո ի՞նչ եղավ Հիսուսի հետ:

Պատասխան. Երբ քառասունքը լրացավ, հայրը և մայրը Հիսուսին տաճար բերեցին:

Հարց. Եղբա՛յր, շփոթեցրիր միտքս. Հիսուսը հայր ունի՞:

Պատասխան. Թող չշփոթվի միտքդ, Հիսուս երկրի վրա մարմնավոր հայր չունի, Հիսուսի Հայրը երկնքում է:

Հարց. Ապա այդ ասածդ ո՞վ է, որ Հիսուսին տաճար բերեց:

Պատասխան. Հովսեփ անունով մի արդար մարդ կար, նրա հետ նշանվեց Կույս Մարիամը, որ իրեն պահապան լիներ և ոչ թե՝ ամուսին:

Հարց. Արդեն լավ հասկացանք. Կույս Մարիամի Սուրբ Հոգով հղիանալը. արդ նշանածը իր ինչի՞ն էր պետք:

Պատասխան. Երկու պատճառով շատ անհրաժեշտ էր Կույս Մարիամին իր կողքին մի պահապան տեր ունենալ. նախ՝ եթե Կույս Մարիամը իր կողքին տեր չունենար, ու ժողովուրդը նրա հղիության մասին իմանար, նրան պիղծ համարելով՝ իսկույն կքարկոծեր, որովհետև օրենքն այդպես էր հրամայում: Երկրորդ՝ եթե Սուրբ Հոգով հղիանալը հասկանային, Հիսուսին չէին խաչի, ու մարդկային բնությունը սատանայի գերությունից չէր ազատվի. դրա համար Աստված այնպես տնօրինեց, որ Հովսեփին Հիսուսի հայրը համարելով՝ Մարիամին չէին կասկածի: Բայց Հիսուսին չէին հավատում ու ասում էին. «Սա հյուսնի տղան չէ՞» (Մարկոս Զ 3):

Հարց. Որտեղի՞ց գիտես, որ այս բանը Աստված է տնօրինել:

Պատասխան. Ահա՛, Հովհաննես ավետարանիչը, Եսայի մարգարեից վերցնելով, գրում է. «Նրանց աչքերը կուրացրեց և նրանց սրտերը կարծրացրեց, որպեսզի աչքերով չտեսնեն ու սրտերով չիմանան և դարձի չգան, ու Ես նրանց չբժշկեմ» (Հովհաննես ԺԲ 40):

Հարց. Երբ Հիսուսին տաճար բերեցին, հրաշք երևա՞ց:

Պատասխան. Այո՛, երբ Հիսուս տաճար եկավ, Սրբություն Սրբոց ասված տեղը արևելյան կողմում մի դուռ ուներ, որ շատ տարիներ առաջ փակված էր. այդ դուռն ինքնիրեն բացվեց:

Հարց. Այդ դռան մասին կանխապես գրված կա՞ր:

Պատասխան. Եզեկիել մարգարեն գրում է. «Նա ինձ ետ դարձրեց սրբարանի արտաքին դռնով, որ նայում էր դեպի արևելք: Այն փակված էր: Տերն ինձ ասաց. «Այդ դուռը փակ է մնալու ու չի բացվելու, նրանով ոչ ոք չի անցնելու, որպեսզի Իսրայելի Տեր Աստվածը մտնի այդտեղով» (Եզեկիել ԽԴ 1-3):

Հարց. Այդ դռան բացվելու մասին մարդ իմացա՞վ:

Պատասխան. Ժողովուրդը գիտեր Եզեկիելի գրածը, նաև դրա փակ լինելը գիտեր: Երբ Իսրայելի Տերը գար, պիտի բացվեր, և երբ Հիսուսին տաճարի բակ մտցրին, այն դուռը մեծ ձայնով բացվեց. ժողովուրդն այդ ձայնը լսելուն պես բացականչեց. «Իսրայելի Տերը եկավ, առաջ գնանք», և վազեցին, եկան տաճար: Այս պատճառով քառասնօրյա Քրիստոսի՝ տաճար գալու տոնը մեր եկեղեցին անվանում է Տեառնընդառաջ:

12.2.18

Ո՞ւՄ ԵՍ ԴՈՒ ՀԱՎԱՏՈՒՄ - Շավիղ 1

Հարց. Սիրելի եղբա՛յր, դու ի՞նչ հավատքի ես պատկանում:

Պատասխան. Աստծու շնորհով քրիստոնյա եմ:

Հարց. Ինչպե՞ս ես դարձել քրիստոնյա:

Պատասխան. Սուրբ Երրորդության անունով մկրտվելով ու սուրբ Ավազանից ծնվելով:

Հարց. Սուրբ Երրորդությունն ի՞նչ է, կարո՞ղ ես ինձ բացատրել:

Պատասխան. Սուրբ Երրորդությունը մարդկորեն անհասկանալի, անճառելի է, ես չեմ կարող բացատրել, բայց այսքանը կարող եմ քեզ ասել, որ Երրորդության մեջ երեք անձ կա. Հայր Աստված, Որդի Աստված և Սուրբ Հոգի Աստված. երեք անձ, որ մեկ բնություն, մեկ զորություն և մեկ աստվածություն ունեն:

Հարց. Լավ չհասկացա. մի օրինակ ցույց տուր, որ խելքս հասնի:

Պատասխան. Ահա՛ քեզ օրինակ արևը. նախ՝ արևի գունդը, երկրորդ՝ լույսը և երրորդ՝ ջերմությունը. թեպետ երեք անուն կա, բայց երեքն էլ արև անունով ենք հիշում, այսինքն՝ արևի գունդը, արևի լույսը և արևի ջերմությունը, որոնք ամբողջը մեկ արև են և ո՛չ՝ երեք, որովհետև մեկը մյուսից բաժանված չեն: Նույնպես Երրորդության մեջ երեք անուն ենք հիշում՝ Հայր, Որդի, Հոգի, բայց երեքն էլ մեկ Աստծու անունով ենք հիշում, այսինքն՝ Հայր Աստված, Որդի Աստված և Սուրբ Հոգի Աստված: Սրանք երեքն էլ մեկ են և ոչ՝ երեք Աստված, որովհետև մեկը մյուսից բաժանված չեն, և երեքը մեկ բնություն, մեկ կարողություն ունեն:

Հարց. Հիմա փոքր-ինչ հասկացա. բայց առաջին հարցիս պատասխանը տվեցիր, թե քրիստոնյա ես, ես էլ ուզում եմ հասկանալ, թե ինչ է նշանակում քրիստոնյա:

Պատասխան. Քրիստոսին հավատացող և Քրիստոսին աշակերտող:

11.2.18

ՄԵՐ ՆՈՐ ՃԱՄՓՈՐԴՈՒԹՅՈՒՆԸ «ԵՐԿՆՔԻ ՃԱՆԱՊԱՐՀՈՎ» - ԱՌԱՋԱԲԱՆ

Այս փոքր գրքի խորագիրը թերևս շատերի մեջ տարակույս առաջացնի, և ինձ նման մի տգետ կարող է հարցնել. «Ո՜վ անմիտ, երկրի վրա կարողանո՞ւմ ես շիտակ քայլել, որ երկինք էլ ես բարձրանում, և կամ երկնքում ի՞նչ ունես, մի՞թե երկինքը ճանապարհ ունի»:

Այո՛, ունի: Երբ մարդ մի տեղ է գնում, անշուշտ այդ տեղը տանող ճանապարհով է ընթանում, որպեսզի իր նպատակին հասնի: Երկինքը ևս, որ Աստծու արքայության տեղավայրն է, իր ճանապարհն ունի: Արդ, անհրաժեշտ է, որ փնտրենք ու գտնենք այդ ճանապարհը:

Ուրեմն ո՜վ մաքրամիտ ու ջերմեռանդ քրիստոնյա եղբայր կամ քույր, եթե մտադրվել ես երկնքի արքայություն ուղևորվել, այս փոքր գիրքը ձեռքդ վերցրու և ճամփա ընկիր: Ճանապարհի երկու կողմերում դու կանգնած կտեսնես քսաներեք զորավոր և իմաստուն մարդկանց. Մովսեսին, Դավթին, Սողոմոնին, Հոբին, Սիրաքին, Եսայուն, Երեմիային, Բարուքին, Եզեկիելին, Դանիելին, Ամովսին, Միքիային, Հովելին, Զաքարիային, Մաղաքիային, Մատթեոսին, Մարկոսին, Ղուկասին, Հովհաննեսին, Պողոսին, Հակոբոսին, Պետրոսին և Հուդային (1): Սրանք միշտ կանգնած են այդ ճանապարհի վրա և առաջնորդում են այդ ճանապարհով ընթացողներին: Ճանապարհի վերջում նստած է Ինքը Քրիստոս, որ կանչում է. «Ինձ մոտ եկեք բոլոր հոգնածներ, և Ես պիտի հանգստացնեմ ձեզ» (Մատթեոս ԺԱ 28): Թեպետ դու լսում ես այս ձայնը, բայց չես իմանում, թե ում ձայնն է: Ուստի քեզ անհրաժեշտ է, որ ճանապարհի վրա կանգնածներից հարցնես, թե ո՞ւմ ձայնն է, և կամ ինչպե՞ս կարելի է Նրա մոտ գնալ: Այնժամ նրանք մատով ցույց կտան ու կասեն. «Այն ձայնը Քրիստոսի ձայնն է, և Նրա մոտ գնալու շիտակ ճանապարհն էլ այս է: Եթե Նրա մոտ ես գնալու, այս ճանապարհն ամուր բռնիր ու գնա, որ Նրա մոտ հասնես»: Բայց նրանց ցույց տված ճանապարհը մի լայն ճանապարհ չէ, այլ քարքարոտ, փշոտ ու նեղ մի ճանապարհ է, ուստի չլինի թե ճանապարհի դժվարություններից երկնչելով՝ վախենաս առաջ գնալ և աջ ու ձախ շեղվես դյուրին ու լայն ճանապարհ գտնելու նպատակով: Այնժամ ճանապարհի վրա կանգնած մարդիկ իրենց ձեռքի գավազաններով կգանակոծեն քեզ: Այդ պատճառով դու միայն ունկնդիր եղիր քեզ կանչող ձայնին և ճիգ ու ջանք թափիր առաջ ընթանալու՝ Նրան ապավինելով, որպեսզի գնաս և քո նպատակին հասնես, այսինքն՝ Նրա մոտ, Ով նստած է երկնքի արքայության մեջ:

11.11.17

ՀԻՆԳ ԸՆԿԵՐ

- Մե՛կ, երկո՛ւ, երե՛ք, չո՛րս,- հաշիվը տալով՝ ուսերին առան պատգարակը։
Առջևից քայլում էին երկու երիտասարդները, հետևի երկուսը Ղևին ու բժիշկն էին։

Կափառնաումի չոր ու անջրդի փողոցներում, որտեղ միշտ կարելի է ականատես լինել ավազի խորշակապարին, միտքդ անընդհատ նույն բառն է կրկնում՝  ստվեր, ստվեր, ստվեր ... Ո՛չ ծառ, ո՛չ թուփ, ոչ մի բարձրաշեն հյուղակ. ոչ մի ստվեր... 
Հակառակ արևի տապին, չորսը՝ պատգարակն ուսերին, անհամաչափ քայլքով շտապում են դեպի մոտակա թաղամասը՝ մերթընդմերթ սրբելով արևից սևացող ճակատները։ Ամենից տառապալիցը հինգերերդի վիճակն է, նրա, որ պատգարակի մեջ է. թեև առանձնահատուկ ջանքեր չի գործադրում, պառկած է, սակայն անդմալույծի անկարողությունն ասես պարանոցից կախված հավելյալ ծանրություն լինի։ Տպավորություն է, թե գլուխը մարմնից անջատվել է, անզոր տարուբերվում է քայլերթին համընթաց, և անդամալույծն ինքն իրեն մահճի մի մաս է կարծում... Մի  քանի տասնամյակ է, ինչ միայն մտովի է պատկերացնում իր ինքնուրույն տեղաշարժը։ Ահա, արթնացավ աքլորականչից առաջ, ձեռքերը գլխից վեր երկարելով քարկապեց մատներն ու օձի նման գալարվեց հարդի ցողունների մեջ, ապա ոտքերի ծայրի վրա բարձրանալով  իսկույն բացեց առավոտյան պաղը պարսպած երդիկի մուտքը, ներծծեց թարմ օդն ու մթնշաղը ճեղքելով վազեց դեպի աղբյուրը՝ իր չարաճիճիությամբ արթնացնելով հարևանների շներին։ Զուլալ ջրին զարկվելիս ձեռքերը թարմացնող ճողփյունով վերարթնություն բերեցին զգայարաններին... բայց իրականությունը մահճի մեջ է՝ անօգնական, անդմալույծ։ Հիմա արևի ճառագայթների ուղիղ նետահարման տակ, բերանը կիսաբաց, անհնազանդ գլուխն է տարուբերում՝ փորձելով օդից խոնավություն քամել պապակած կոկորդի համար։
Պատգարակակիրները ասես չեն էլ նկատում, որ իրենց ձեռքերի մեջ կիսամեռ մեկն է. հույսով լեցուն հայացքները հառած առաջ շտապում են, շատ են շտապում, հնարավորինս շրջանցելով փորձության պես ճանապարհին հայտնվող ժայռաքարերն ու մացառները։

- Ասում եմ ձեզ,- հիացած պատմում էր բժիշկը,- գրեթե հասել էինք դարպասների մոտ։ Դե... թաղում էր, թափոր, ինչպես միշտ լաց ու կական։ Մայրն իսկապես շատ էր տանջվում. միակ զավակն էր։ Մի քանի ամիս կռիվ տվեցի համառ հիվանդության դեմ, բայց անիծյալ մահը ինձանից զորեղ դուրս եկավ։ Երբ Տերը կնոջը տեսավ, խղճաց նրան և ասաց. «Մի՛ լար»։ Մոտենալով դագաղին դիպավ։ Դագաղը տանողները կանգ առան։ Եվ նա ասաց.
 -Քե՛զ եմ ասում, ո՛վ պատանի, վե՛ր կաց։
 Մեռելը վեր կացավ, նստեց և սկսեց խոսել։ Եվ Հիսուս նրան մորը տվեց[1]։ Մարդիկ  ափիբերան մնացին. վախը, հիացմունքը, հրաշքի և իրականության բախումը, այս բոլորը խառնվել էին իրար...
- Քո բժշկությունն ու դարմանները միշտ էլ անօգուտ են եղել, բժի՛շկ,- Ղուկասի խոսքը կտրեց անդամալույծը.- հաշիվս էլ եմ կորցրել, թե քանի՜ տարի է, որ պառապանքներիս գումարել ես քո այդ անօգուտ, անհասկանալի ու զզվելի դարմանները։ Ի՞նչ օգուտ։

23.6.17

ՉԱՐ ԱՉՔ. ՀԱՎԱՏԱ՞Լ ԿԱՄ ՈՉ

Հոգևորականներիս տրվող հարցերի թոփ տասնյակում, վստահաբար, կարելի է պատվավոր տեղ հատկացնել «չար աչքի», «աչքով տալու» և դրանցից պաշտպանվելու միջոցների մասին հարցին։ Թե ինչպիսի ոչքրիստոնեական նախապատմություն ունի այս վախի տեսակը, մեկ անգամ անդրադարձել եմ՝ խոսելով տարատեսակ աչքի հուլունքների եւ դրանց անիմասատ եւ հաճախ վնասաբեր հետևանքների մասին։ Առավել նկատելին (եթե չասենք՝ աչք ծակողը 😁) այս հարցը առաջ քաշելիս, հարց տվողների հոգևոր վիճակն է. նրանք, որպես կանոն, բավական հեռու են քրիստոնեության ճիշտ ըմբռնումից և ապրելակերպից և առաջնորդվում են առավելաբար «տատական առասպելաբանություններով»։ 

Ուստի հստակեցնենք՝ չար աչք իր չարաբաստիկ հետևանքներով, քրիստոնեական գաղափարախոսության մեջ գոյություն չունի, սակայն գոյություն ունի ինքը՝ անձնավորված չարը, սատանան, որը կարող է վնասել մարդուն, եթե մարդը հոգևորապես լավ պաշտպանված չէ։ Հաճախ չարը կարող է օգտագործել չար աչքից մեր վախերը մեր իսկ դեմ՝ աննկատորեն ստիպելով մեզ պաշտպանիչ միջոցներ փնտրել ի դեմս աչքի հուլունքի, փշի ու պայտի։ Հապա ո՞ւր մնացին քրիստոնյաների համար սահմանված աղոթքը, օրհնությունը, խաչն ու սուրբ նշանները, հաղորդությունը Քրիստոսին և մեր թիկունքին մյուռոնաբույր օծումը Սուրբ Հոգով, որով, որպես Քրիստոսով հաղթանակած անձիք պիտի կարողանային «պաշտպանվել չարի մխացող նետերից»։

Սիրելիներ, եթե այս վերջին կարևոր նախադրյալները առկա են իրեն քրիստոնյա համարող մարդու կյանքում, ապա չարը ինքը և կամ չարացած մարդիկ, առհասարակ, որքան էլ փորձեն, չեն կարող կասկածը, վախը, անհուսությունը, թերահավատությունն ու սնահավատությունը սերմանել մեր մեջ։
Իսկ եթե դրանք արդեն իսկ մեր մեջ են, սթափվենք ու իրական հավատքի կյանք սկսնք ապրել, մոտենանք Քրիստոսի Լույսին, որպեսզի չարի խավարը վերանա մեր կյանքից։

Առաջին քայլը անենք աղոթքով. փնտրտուքներիս մեջ գտա մեր եկեղեցու մի քանի աղոթքներ, որոնք, որքան էլ որ զարմանալի է, ուղղված են ՉԱՐ ԱՉՔԻ և ՉԱՐ ԼԵԶՎԻ ԴԵՄ։