Մեկնություն - ԱՎԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍԻ











ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
ՀԻՍՈՒՍ ՔՐԻՍՏՈՍԻ ԱՎԵՏԱՐԱՆԸ ԸՍՏ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍԻ 

Նոր Կտակարանի չորրորդ գիրքը Հովհաննեսի ավետարանն է: Երկրորդ դարի Եկեղեցական հայրերի վկայությունների համաձայն այս ավետարանի հեղինակը Հովհաննես առաքյալն է` Հիսուսի սիրելի աշակերտը (հմմտ. 19:27):
Հովհաննեսը Զեբեդեոսի ու Սողոմեի զավակն է և Հակոբոս առաքյալի եղբայրը: Հիսուսը նրան կանչեց, երբ նա ձկնորսություն էր անում (Մտ 4.21, Մր 1.19, Ղկ 5.10): Նա եղել է Հիսուսի մտերիմ առաքյալներից մեկը և բացառիկ առիթներով Պետրոսի և Հակոբոսի հետ եղել է Հիսուսի հետ (Մտ 17.1, Մր 9.2, Ղկ 9.28, Մր 5.37, Ղկ 8.51, Մտ 26.37, Մր 14.33, Հհ 13.23, 19.26-27):
Այս ավետարանը ուղղված է հեթանոսությունից դարձի եկած քրիստոնյաներին: Ավետարանը գրվել է առաջին դարի վերջին կամ երկրորդ դարի սկզբում: Գրության վայր է համարվում Եփեսոսը:
Հովհաննես ավետարանչի խորհրդանիշն է արծիվը, քանի որ նա Ավետարանի սկզբում վեր սավառնելով հայտարարում է Քրիստոսի Աստվածության մասին:

Հովհաննեսի Ավետարանն զգալիորեն տարբերվում է մյուս Ավետարաններից: Այս Ավետարանը Հիսուսին ներկայացնում է որպես Աստծու Խոսքը, որ մարմին եղավ և բնակվեց մեր մեջ: Ինչպես հեղինակն է ասում, այս Ավետարանը գրվեց, որպեսզի ընթերցողները հավատան, որ Հիսուսն է խոստացված Փրկիչը՝ Աստծու Որդին, և հավիտենական կյանք ունենան (20.31):
Նախաբանից հետո, որտեղ Աստծու Խոսքը նույնացվում է Հիսուսի հետ, Ավետարանի առաջին մասում նկարագրված են զանազան հրաշքներ, որոնք ցույց են տալիս, որ Հիսուսն է խոստացված Փրկիչը՝ Աստծու Որդին: Գրքի այս մասում պատմվում է այն մարդկանց մասին, որոնք, հավատալով Հիսուսին, դարձան նրա հետևորդները, մինչդեռ ուրիշներն ընդդիմացան և մերժեցին նրան: Այս Ավետարանում մենք գտնում ենք բացառիկ նշանակություն ունեցող բազմաթիվ դրվագներ, ինչպես՝ Կանայի հարսանիքը, Հիսուսի հանդիպումները Նիկոդեմոսի, սամարացի կնոջ, Բեթհեզդայի անդամալույծի և ի ծնե կույրի հետ, ինչպես նաև Ղազարոսի հարությունը, իբրև Հիսուսի աստվածության նշաններ (2-11 գլուխներ): 13-17 գլուխներում Հիսուսը մտերմորեն զրուցում է իր առաքյալների հետ՝ ձերբակալությունից և խաչելությունից առաջ նրանց քաջալերելու համար: Վերջին գլուխներում նկարագրված են Հիսուսի ձերբակալությունը, խաչելությունը, հարությունը և հարությունից հետո նրա երևումները:
Հովհաննեսը շեշտում է հավիտենական կյանքի շնորհը, որ մենք ստանալու ենք Հիսուսի միջոցով: Այդ շնորհին արժանանում են նրանք, որոնք Հիսուսին ընդունում են որպես ճանապարհ, ճշմարտություն և կյանք: Հովհաննեսը կարևոր տեղ է հատկացնում Հիսուսի ճառերին և խորհրդածություններին, որոնք ընդարձակ բացատրականներ են՝ Հիսուսի աստվածային էությունն արտահայտելու և խորունկ ճշմարտություններ բացահայտելու համար: Այս հասկացողությամբ ուշագրավ են ավետարանչի օգտագործած խորհրդանշական այն բառերը, որոնք ամենօրյա գործածություն ունեն՝ ջուր, հաց, լույս, հովիվ, ոչխար, այգի և այլն:

ԱՎԵՏԱՐԱՆԻ ԱՄՓՈՓ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈւԹՅՈւՆԸ

 Նախաբան (1.1-18)
 Հովհաննես Մկրտիչը և Հիսուսի առաջին աշակերտները (1.19-51)
 Հիսուսի առաքելությունը Հորդանան գետի շուրջը և Գալիլեայում (2.1-12.50)
 Հրաժեշտի և քաջալերական խոսքեր վերջին ընթրիքի ընթացքում (13.1-16.33)
 Քահանայապետական աղոթք (17-րդ գլուխ)
 Չարչարանքների պատում (18.1-19.42)
 Հիսուսի հարությունը. Հիսուսը երևում է Մարիամ Մագդաղենացուն և իր աշակերտներին (20.1-31)

 Վերջաբան. Հիսուսը դարձյալ երևում է Գալիլեայում (21.1-25)




Հովհաննես 1 ԵՒ ԲԱՆՆ ՄԱՐՄԻՆ ԵՂԵՒ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՄԿՐՏՉԻ ՎԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ  ԳԱՌՆ ԱՍՏՈՒԾՈ ՀԻՍՈՒՍԻ ԱՌԱՋԻՆ ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԸ ՓԻԼԻՊՊՈՍԻ ԵՒ ՆԱԹԱՆԱՅԵԼԻ ԿՈՉՈՒՄԸ


Հովհաննես 2 ԿԱՆԱՅԻ ՀԱՐՍԱՆԻՔԸ ՏԱՃԱՐՈՒՄ ԱՌԵՒՏՈՒՐ ԱՆՈՂՆԵՐԻ ՎՏԱՐՈՒՄԸ ԵՐՈՒՍԱՂԵՄՅԱՆ ՕՐԵՐ


Հովհաննես 3 ՀԻՍՈՒՍ ԵՒ ՆԻԿՈԴԵՄՈՍԸ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՄԿՐՏՉԻ ՎԵՐՋԻՆ ՎԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ Ի ՎԵՐՈՒՍՏ ԵԿՈՂԸ


Հովհաննես 4 ՍԱՄԱՐԱՑԻ ԿԻՆԸ ԲԱՐՁՐԱՍՏԻՃԱՆ ՊԱՇՏՈՆԱՏԱՐԻ ՈՐԴՈՒ ԲԺՇԿՈՒՄԸ


Հովհաննես 5 ՈՉԽԱՐՆԵՐԻ ԱՎԱԶԱՆԻ ԱՆԴԱՄԱԼՈՒՅԾԻ ԲԺՇԿՈՒՄԸ ՄԱՐԴՈՒ ՈՐԴՈՒ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆ ՀԻՍՈՒՍԻ ՄԱՍԻՆ


Հովհաննես 6 ՀԱՑԻ ԲԱԶՄԱՑՈՒՄԸ  ՀԻՍՈՒՍ ՔԱՅԼՈՒՄ Է ԾՈՎԻ ՎՐԱՅՈՎ ՀԻՍՈՒՍ` ԿԵՆԱՑ ՀԱՑ ՀՈԳԻՆ Է ԿԵՆԴԱՆԱՐԱՐ


Հովհաննես 7 ՀԻՍՈՒՍԻ ԵՂԲԱՅՐՆԵՐԸ ՉԵՆ ՀԱՎԱՏՈՒՄ ՀԻՍՈՒՍ ԵՐՈՒՍԱՂԵՄՈՒՄ ՏԱՂԱՎԱՐԱՀԱՐԱՑ ՏՈՆԻՆ ՎԵՃ ՀԻՍՈՒՍԻ ԱՆՁԻ ՇՈՒՐՋ ՀԻՍՈՒՍ ՀԱՅՏՆՈՒՄ Է ԻՐ ՄՈՏԱԼՈՒՏ ՄԵԿՆՈՒՄԸ ԱՇԽԱՐՀԻՑ ԿԵՆԴԱՆԻ ՋՐԻ ԱՂԲՅՈՒՐԸ ԿՐԿԻՆ ՎԵՃ ՀԻՍՈՒՍԻ ԱՆՁԻ ՇՈՒՐՋ


Հովհաննես 8 ՇՆԱՑՈՂ ԿԻՆԸ ՀԻՍՈՒՍ` ԼՈՒՅՍՆ ԱՇԽԱՐՀԻ ԱԶԴԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԱՆՀԱՎԱՏ ՀՐՅԱՆԵՐԻՆ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆՆ` ԱԶԱՏԱՐԱՐ


Հովհաննես 9 Ի ԾՆԵ ԿՈՒՅՐԻ ԲԺՇԿՈՒՄԸՀՈԳՈՒ ԿՈՒՐՈՒԹՅՈՒՆԸ


Հովհաննես 10 ԼԱՎ ՀՈՎԻՎԸՀԻՍՈՒՍ` ՈՐԴԻ ԱՍՏԾՈՒ


Հովհաննես 11 ՂԱԶԱՐՈՍԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸՀԻՍՈՒՍ` ԿՅԱՆՔ ԵՒ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆԵՒ ՀԻՍՈՒՍ ԱՐՏԱՍՎԵՑՀՐՅԱՆԵՐԻ ԴԱՎԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԻՍՈՒՍԻՆ ՍՊԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆԶԱՏԻԿԸ ՄՈՏ Է


Հովհաննես 12 ՕԾՈՒՄ ԲԵԹԱՆԻԱՅՈՒՄՀԻՍՈՒՍԻ ՄՈՒՏՔԸ ԵՐՈՒՍԱՂԵՄՓԱՌԱՎՈՐՈՒՄ` ՄԱՀՎԱՄԲՀՐՅԱՆԵՐԻ ԱՆՀԱՎԱՏՈՒԹՅՈՒՆԸԱՇԽԱՐՀԻ ԼՈՒՅՍԸ


Հովհաննես 13 ՈՏՆԼՎԱՀԻՍՈՒՍԻ ԿԱՆԽԱՍԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԻՐ ՄԱՏՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆՆՈՐ ՊԱՏՎԻՐԱՆԸՀԻՍՈՒՍ ԳՈՒՇԱԿՈՒՄ Է ՊԵՏՐՈՍԻ ՈՒՐԱՑՈՒՄԸ


Հովհաննես 14 ՀԻՍՈՒՍ` ՃԱՆԱՊԱՐՀ, ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՒ ԿՅԱՆՔՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ՀՈԳԻՆՔՐԻՍՏՈՍԻ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆԸ


Հովհաննես 15 ՀԻՍՈՒՍ` ՃՇՄԱՐԻՏ ՈՐԹԱՏՈՒՆԿԱՇԽԱՐՀԻ ԱՏԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ


Հովհաննես 16 ՄԽԻԹԱՐԻՉԻ ԳԱԼՈՒՍՏԸՈՒՐԱԽՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԾՎՈՂ ՎԻՇՏԸԵՍ ՀԱՂԹԵՑԻ ԱՇԽԱՐՀԻՆ


Հովհաննես 17 ԱՂՈԹՔ ԱՌ ՀԱՅՐ


Հովհաննես 18 ՀԻՍՈՒՍԻ ՄԱՏՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՒ ՁԵՐԲԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆԸ  ✠ ՀԻՍՈՒՍ ՔԱՀԱՆԱՅԱՊԵՏՆԵՐԻ ԱՌԱՋՊԵՏՐՈՍԻ ՈՒՐԱՑՈՒՄՆԵՐԸ  ✠ ՀԻՍՈՒՍ ՊԻՂԱՏՈՍԻ ԱՌԱՋ


Հովհաննես 19 ՀԻՍՈՒՍԻ ԽԱՉԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ  ԳԵՂԱՐԴԻ ՀԱՐՈՒԱԾԸ ՀԻՍՈՒՍԻ ԹԱՂՈՒՄԸ


Հովհաննես 20 ԹԱՓՈՒՐ ԳԵՐԵԶՄԱՆԸ ԵՒ ՀԻՍՈՒՍԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ  ՀԻՍՈՒՍ ԵՐԵՒՈՒՄ Է ՄԱՐԻԱՄ ՄԱԳԴԱՂԵՆԱՑՈՒՆ ՀԻՍՈՒՍ ԵՐԵՒՈՒՄ Է ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԻՆ ԱՆՀԱՎԱՏ ԹՈՎՄԱՍԸ ՍՈՒՅՆ ԱՎԵՏԱՐԱՆԻ ԳՐՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ


Հովհաննես 21 ՀԻՍՈՒՍ ԵՐԵՒՈՒՄ Է ԻՐ ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԻՆ ԳԱԼԻԼԻԱՅՈՒՄ ՀԻՍՈՒՍ ԵՒ ՊԵՏՐՈՍԸ ՀԻՍՈՒՍ ԵՒ ՍԻՐԵԼԻ ԱՇԱԿԵՐՏԸ